Portal Analitika objavila Koncesioni akt, ključni propis koji definiše izgradnju elektrane koja će proizvoditi struju iz smeća na podgoričkoj deponiji. Prema dokumentu, projekat elektrane na deponijski bio-gas će koštati nešto manje od dva miliona eura, biće pušten u pogon naredne godine, a najinteresantnije je da će za investitora biti isplativ za nepunih pet godina. O dokumentu će izjasniti gradski parlament na sjednici koja je zakazana za danas.

Podaci pokazuju da je projekat za investitora veoma isplativ, ali i da će Glavni grad i gradsko preduzeće “Deponija” koje realizuje projekat – odlično proći u ovom poslu.

Tako, koncesiona naknada iznosi minimalno 6,5% ostvarene godišnje proizvodnje električne energije u kogeneracionom postrojenju , koja je projektovana na 8,74 miliona kilovatčasova godišnje.

Ponudeni iznos koncesione naknade je najvažniji kriterijum pri vrednovanju ponuda na tenderu, tako da će visina koncesione naknade odlučujuće opredjeljivati ko će biti izabrani koncesionar.

Podsticajna cijena struje

Otkupna cijena struje iz gasa je već određena i za povlašćene proizvođače iznosi osam centi po kilovatsatu.

Prema izvedenoj računici,  ukupna investicija iznosi 1,92 miliona eura. Pri tome, ukupni godišnji rashodi koji obuhvataju troškove ulja, servisa, održavanja i amortizacije iznose 284.663 eura. Ako se ima u vidu da ukupni godišnji prihodi od isporučene električne energije iznose 699.200 eura, onda dolazimo da će ukupna godišnja dobit izračunata umanjenjem vrijednosti troškova od prihoda iznosi 414.537 eura.

Dakle, u pitanju je superprofitabilan posao jer se ukupna investicija vraća nakon 4,7 godina, što je impresivna brojka.

„Važno je napomenuti da prikazani rezultati ekonomsko-finansijske analize predstavljaju samo okvirnu ocjenu ekonomske opravdanosti investicije. Brojne pretpostavke mogu imati uticaj na konačan rezultat analize isplativosti investicije. Prikazana ekonomsko-finansijska analiza ne predstavlja garanciju investitorima na osnovu koje imaju pravo na bilo kakvu naknadu štete, več ponudač prihvata kompletan rizik prilikom podnošenja“, navodi se u aktu.

Koncesija traje 12 godina

Investitor, shodno propisu, dobiće status povlašćenog proizvođača struje na period od 12 godina koliko će trajati koncesija, uz mogućnost produženja.

“Za period od 12 godina važenja povlašćenog proizvodača  električne energije količina koja bi se skladištila na deponiji i iz koje bi se dobijao deponijski gas, odnosi se na period od 2018. godine do 2029. godine.  Dvije sanitarne kade su napunjene 2016. godine, a treća je počela je da se puni 2017. godine sa planiranom ispunom do 2024. godine. U periodu od 2024. godine do 2029, godine sve tri sanitarne kade bi bile u kompletnom procesu dobijanja deponijskog gasa”, piše u Koncesionom aktu.

Za manje upućene čitaoce, proizvodnja struje iz smeća je posljednja riječ  ekološke tehnologije. I zaista, svjetske elektrane koje proizvode struju iz smeća, odnosno iz deponijskog metana, smatraju se izrazito ekološkim projektima.

U svim objektima ove vrste,  pa i i u budućem podgoričkom, osnovni  izvor struje je bio-gas, koji se dobija biometanizacijom smeća na sanitarnoj deponiji ili kadi, smještenoj u blizini postrojenja. Takav slučaj je i kod nas, budući da već postoje izgrađene sanitarne kade.

Biometanizacija

Tehnički gledano, biometanizacija je prirodni proces razlaganja organskih materija u smeću od strane mikro-organizama, u odsustvu kiseonika i svjetlosti u vrlo specifičnim uslovima. Tako dobijen bio-gas je bogat metanom i zato može, kao i prirodni gas, da se spaljuje da bi se proizvela energija u uređaju za kogeneraciju koji omogućava kombinovanu proizvodnju struje i toplote u cilju maksimizacije iskorišćenja instalacije.

Bio-gas se iz deponije vadi pomoću instaliranog metalnog zvona, nakon što se zapečati specijalno dizajnirana kada.

Kogeneratori koji predstavlju srce elektrane su kontejnerskog tipa i svako ko se prijavljuje za ovu vrstu projekta ima ih spremne. Zbog toga je potrebno relativno kratko vrijeme da se sve instalira.

Deponijski bio-gas je mješavina metana i ugljendioksida, a iz tone kućnog otpada dobije se prosječno 350 metara kubnih tog gasa.

Karakteristike postrojenja

U dokumentu se navodi da će prosječna godišnja proizvodnja elektrane biti 8,74 miliona kilovatčasova.

„Zbog potrebnog vremena raspadanja i procesa stvaranja deponijskog gasa, a uz očekivano zatvaranje treće sanitarne kade, period od 12 godina kao povlašćeni proizvodač elektroenergije, poklapa se sa tehnološkim procesom stvaranja deponijskog gasa. Početak rada postrojenja u punom pogonu planira se u toku 2018. godine te da radi u ovom režimu do kraja 2029. godine“, piše u dokumentu.

Što se tiče ukupne proizvodnje struje u periodu od 12 godina, uz prosječnu proizvodnju, ukupno bi se proizvela električna energija u iznosu 104,88 miliona kwh, ne računajući toplotnu energiju. Imajući u vidu da se koncesiono pravo u osnovi odnosi na eksploataciju deponijskog biogasa za proizvodnju električne energije, to će sva prava na cjelokupnoj proizvedenoj toplotnoj energiji pripadati koncedentu bez bilo kakve nadoknade za istu.

Godišnji stepen energetske efikasnosti kogeneracionog postrojenja, prema dokumentu iznosiće respektabilnih 83%.

Za pedantne inženjere, treba napomenuti da maksimalna električna snaga na 10 kV iznosi 1,0 MW  uz  pogonsko vrijeme preko 8.324 h/god. Što se tiče emisije izduvnih gasova Nox, predviđeno je da bude manje od 500 mg/Nm3.

Prema slovu Koncesionog akta, investitor je dužan da izvještava  opštinu o eventualnim novim saznanjima za efikasnije i ekonomičnije korišenje energetskog potencijala i da u svemu poštuje mjere zaštite životne sredine, propisane i utvrđene u postupku strateške procjene i procjene uticaja na životnu sredinu.

Puštanje u rad podgoričke elektrane na bio-gas, bez obzira na kašnjenje, trebalo bi da bude pozitivan impuls i ostalim opštinama da krenu da rješavaju nagomilane probleme sa odlaganjem smeća.

Jedina objektivna mana projekta je što podsticajnu cijenu struje na kraju plate građani preko utrošenog računa za električnu energiju, ali je po pravilu, zbog izrazite ekološke orijentacije projekta, društveno veoma korisna gradnja elektrane na bio – gas.

Izvor: Portal Analitika