Brod “Eni-Novatek”, koji će uploviti u crnogorske vode 1. novembra, sprovešće seizmička istraživanja na osnovu kojih će se precizno definisati lokacija istražne bušotine, čije će bušenje početi krajem 2019. ili početkom 2020. godine, izjavio je za Portal Analitika direktor Uprave za ugljovodonike Vladan Dubljević.
“Nakon završenog 3D seizmičkog istraživanja, u prvom istražnom periodu koncesionari će, nakon obrade podataka sa snimanja, izraditi projekat istražnih bušenja i izvršiti bušenje dvije istražne bušotine, na šta su se obavezali ugovorom”, naveo je Dubljević u intervjuu.
Seizmičkim istraživanjima biće obuhvaćena teritorija od oko 1200 km2 u dijelu blokova za koje su koncesionari dobili koncesiju za istraživanje i proizvodnju ugljovodonika.
“Seizmička istraživanja na moru izvodi brod koji posjeduje svu neophodnu opremu- izvor energije, odnosno sistem “airgun-ova” koji proizvode akustični talas oslobađanjem komprivanog vazduha. Grupa prijemnika, odnosno geofona, registruje talase koji su nastali u tačno određenom vremenu i odlikuju se zadatom frekvencijom”, istakao je Dubljević.
Što se tiče eventualnih prihoda po ovom osnovu, Dubljević je precizirao da bi Državi, u zavisnosti od obima eksploatacije nafte i gasa, trebalo da pripadne između 62 i 68 odsto ukupnog neto profita.
ANALITIKA: Šta konkretno podrazumijevaju seizmička istraživanja koja će brod “Eni- Novatek” sprovoditi od 1. novembra do sredine decembra?
DUBLJEVIĆ: Seizmička istraživanja su vrsta geofizičkih istraživanja koja podrazumijevaju mjerenje brzine prostiranja talasa, i na osnovu njih utvrđivanje geoloških karakteristika Zemljine kore. Metodologija seizmičkih istraživanja zasniva sa na principima fizike i podrazumijeva izvor energije koji emituje akustični talas i prijemnik koji registruje isti taj talas nakon njegovog prolaska kroz različite slojeve Zemljine kore. Brzina prostiranja talasa u vremenu i vrijeme potrebno da talas stigne od izvora do prijemnika, različitim sofosticiranim tehnikama interpretacije, koristi se za interpretaciju geološke građe i eventualno prisustvo struktura koje mogu sadržati naftu i gas.
Seizmička istraživanja na moru izvodi brod koji posjeduje svu neophodnu opremu- izvor energije, odnosno sistem “airgun-ova” koji proizvode akustični talas oslobađanjem komprivanog vazduha. Grupa prijemnika, odnosno geofona, registruje talase koji su nastali u tačno određenom vremenu i odlikuju se zadatom frekvencijom.
U konkretnom slučaju Enija i Novateka, seizmičkim istraživanjima biće obuhvaćena teritorija od oko 1200 km2 u dijelu blokova za koje su dobili koncesiju za istraživanje i proizvodnju ugljovodonika.
ANALITIKA: Da li ovim i zvanično počinje faza istraživanja ugljovodonika u crnogorskom podmorju i koji su naredni koraci, naravno u zavisnosti od rezultata istraživanja?
Faza istraživanja, tj njen prvi period, počela je samim potpisivanjem ugovora o koncesiji za istraživanje i proizvodnju ugljovodonika 2016. godine. Tokom ove dvije i po godine, od potpisivanja do danas, koncesionari su obavili različite pipremne radnje kao uvod u ono što će biti prva istražna bušenja. Sprovedena su batimetrijska snimanja podmorja, uzorkovanje morskog dna, geofizičke studije, projekat 3D seizmičkih istraživanja i procjena uticaja na životnu sredinu projekta seizmičkih istraživanja.
Nakon završenog 3D seizmičkog istraživanja, u prvom istražnom periodu koncesionari će, nakon obrade podataka sa snimanja, izraditi projekat istražnih bušenja i izvršiti bušenje dvije istražne bušotine, na šta su se obavezali ugovorom o koncesiji za istraživanje i proizvodnju.
ANALITIKA: Da li je nastavak faze istraživanja bio uslovljen usvajanjem procjene uticaja na životnu sredinu?
DUBLJEVIĆ: Procjena uticaja na životnu sredinu za projekat geofizičkih istraživanja je završena i usvojena od strane Agencije za zaštitu prirode i životne sredine. Procjena uticaja na životnu sredinu, odnosno njeno odobrenje od strane Agencije, bila je preduslov za početak istražnih radova.
ANALITIKA: Kakav je dogovor sklopljen sa kompanijama Eni i Novatek oko raspodjele prihoda?
DUBLJEVIĆ: Kada je riječ o prihodima koje će Crna Gora da ima od eventualne eksploatacije ugljovodonika iz podmorja, važno je istaći da je udio države u tim prihodima definisan Zakonom o istraživanju i proizvodnji ugljovodonika. Država će sav prihod od eksploatacije nafte ubirati kroz naknade za površinu i proizvodnju i porez koji iznosi 54%. U konačnom, procjena je da bi Državi, u zavisnosti od obima eksploatacije, pripalo između 62 i 68 odsto ukupnog neto profita od tih aktivnosti.
ANALITIKA: Već je definisano da samo 15% od tog eventualnog prihoda ide u državni budžet, a da se 85% ostavi generacijama koje dolaze, kao investicioni fond. Da li je ovaj model osmišljen po ugledu na Norvešku, koja ubira velike prihode od eksploatacije nafte i gasa?
DUBLJEVIĆ: Zakonski okvir kojim će biti definisan Fond je u pripremi i osnovna ideja je da se, ako dođe do generisanja proizvodnje ugljovodonika s obzirom na rizike koje geološka i geofizička ispitivanja nose sa sobom, eliminiše mogućnost da jedna generacija potroši značajno društveno bogatstvo.
Djelatnost eksploatacije tj. proizvodnje ugljovodonika ograničena je rezervama, stoga je namjera da se usmjeravanjem prihoda u fond vrši redistribucija prihoda od nafte i gasa, odnosno međugeneracijska preraspodjela prihoda od valorizacije tog prirodnog resursa. Negativno iskustvo iz prakse nekih država pokazalo je da je usmjeravanje u budžet svih prihoda po ovom osnovu dovelo do povećanja budžetskih prihoda, prekomjerene potrošnje, rasta inflacije i u krajnjem, do nemogućnosti da se ekonomija vrati u normalu nakon što su potrošeni resursi. Jedan od najdjelotvornijih načina da se ovaj problem spriječi je štednja prihoda koji su rezultat iskorišćavanja neobnovljivih resursa kroz mehanizam poznat kao Fondovi suverenih država (sovereign wealth funds), čiji je cilj dugoročna štednja i investicije.
Norveška je primjer dobre prakse sa svojim Naftnim fondom. Fond, osim što ima funkciju štednje, kapitalizuje prihode ostvarene od korišćenja neobnovljivih resursa. Ukratko, ideja je da se sredstva od poreza po osnovu eksploatacije ugljovodonika koja pripadaju Fondu nikad ne vraćaju u budžet, već bi budžet ostvario dio prihoda od investiranja tog Fonda. Fond bi bio vlasništvo građana Crne Gore, kojim upravlja država na način i u skladu sa principima definisanim Zakonom,
ANALITIKA: Koncesionari su prema ugovoru dobili odobrenje za bušenje dvije bušotine, jedna će biti duboka 6.500 m, a druga 2.000 m. Kad se planira formiranje prve bušotine?
DUBLJEVIĆ: Krajnji cilj seizmičkih istraživanja je precizno definisanje lokacije istražne bušotine čije će bušenje početi krajem 2019. ili početkom 2020. godine
Izvor: Portal Analitika
