Crna Gora, kada se poredi sa ostalim zemljama u centralnoj i istočnoj Evropi, ima najveći udio javnog duga u bruto domaćem proizvodu (BDP), a BDP će, prema prognozama Međunarodnog monetarnog fonda (MMF), pasti devet odsto, koliko i u Hrvatskoj, što je najveći pad u regiji. Osim toga, broj aktivnih Kovid-19 slučajeva na 100 hiljada stanovnika je najveći u regiji, dok je nejednakost dohotka u dru štvu druga najveća uregiji.
Ovi podaci, kako smatra ekonomista Jakov Milatović, pokazuju da Crna Gora prolazi kroz četiri snažne krize epidemiološku, ekonomsku, fiskalnu i socijalnu.
“Epidemiološka situacija je složena. Broj aktivnih Kovid-19 slučajeva na 100.000 stanovnika prelazi 600, što je duplo više u odnosu na ostale zemlje u regiji. Ekonomska kriza je snažna. MMF predviđa pad BDP-a u ovoj godini za devet odsto, kao i u susjednoj Hrvatskoj, što je najviši pad u regiji. Kako je ovo prognoza iz aprila, vrlo je vjerovatno da će pad biti dvocifren zbog izrazito loše turističke sezone. Javni dug je veoma visok. Prije ulaska u krizu iznosio je oko 80 odsto BDP-a, i bio je najveći u regiji, što jeu određenoj mjeri limitiralo snažniju podršku države prema privredi i stanovništvu. Takođe, nejednakost dohotka u društvu je ve lika, nakon Bugarske druga najvećau regiji. Ovo je istovremeno pokazatelj da dosadašnji ekonomski rast nije bio dovoljno inkluzivan”, napisao je Milatović na svom fejsbuk profilu.
Za “Dan” je pojasnio da podaci navode na zaključak da ko god da počne u novoj vladi da rješava situaciju, rješavanjem jedne krize, može da pogorša drugu i to je ključan problem.
“Na primjer, za održivost javnog duga je, između ostalog, potrebna neka vrsta fiskalne konsolidacije (tj. uštede u budžetu koje se postižu podizanjem fiskalnih prihoda ili smanjenjem rashoda, ili u većini slučajeva i jednim i drugim) a onda se opet to može odraziti negativno na cjelokupnu ekonomsku aktivnost. Drugim riječima, rješavanje fiskalne krize može lako dovesti do produbljivanja ekonomske krize”, pojasnio je Milatović.
Kazao je i da rješavanje epidemiloške krize produbljuje ekonomsku.
“Epidemiološka kriza se može relativno lako riješiti uvođenjem striktnih mjera zabrane kretanja i ostalih aktivnosti na jedan period. Međutim, ovakav pristup bi dodatno produbio socijalnu i ekonomsku krizu, a ovim indirektno i fiskalnu. Poenta je naći mjeru i sve izbalansirati. To je problem svih problema i biće jako teško odmrsiti ovaj Gordijev čvor ali ne i nemoguće”, zaključio je Milatović.
Na kraju juna dug 3,66 milijardi
Ukupan državni dugg bez depozita, na dan 30.6.2020. godine iznosio je 3,664 milijarde eura ili 79,54 odsto bruto domaćeg proizvoda (BDP), saopštili su za “Dan” iz Ministarstva finansija (MF). Sa depozitima ukupan državni dug je 3,284 milijarde eura ili 71,3 odsto BDP-a. U odnosu na kraj marta državni dug je uvećan za 321 milion eura.
Spoljni dug iznosio je 3,1 milijardu eura, odnosno 67,4 odsto BDP-a, dok je unutrašnji dug iznosio 559,4 miliona eura, odnosno 12,14 odsgo BDP-a. Depoziti na kraju drugog kvartala 2020. godine iznosili su 379,62 miliona eura, uključujući 38,477 unci zlata (vrijednost zlata iznosila je 60,49 niliona eura) ili 8,24 odsto BDP-a. Izvještaj o javnom dugu objavljuje se jednom godišnje, u skladu sa Zakonom o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, dok se izvještaj o državnom dugu objavljuje kvartalno. Izvještaj o državnom dugu za drugi kvartal 2020. godine biće objavljen u narednih nekoliko dana kazali su nedavno za “Dan” iz Ministarstva finansija.
Izvor: Dan
