Prihodi budžeta u 2022. godini premašili su dvije milijarde i 35 odsto procijenjenog društvenog bruto proizvoda (BDP), dok su istovremeno izdaci bili veći od za skoro 260 miliona eura odno 39,6% procijenjenog BDP-a, podaci su Ministarstva finansija.
U redovnoj analizi se precizira da se u državnu kasu za godinu slilo 2.009,1 miliona eura (35,2 odsto BDP-a), što je za 78,1 miliona eura ili četiri odsto više u odnosu na plan, a 97,7 miliona eura ili 5,1 odsto više u odnosu na 2021. godinu.
“Prihodi od poreza na dodatu vrijednost zabilježili su rekordan rast u odnosu na prethodnu godinu, i to od 216,1 miliona eura ili 31,2 odsto, prevashodno kao rezultat rasta privatne potrošnje, rasta uvoza i inflacije, uspješne ljetnje turističke sezone i efekata elektronske fiskalizacije poreskih registar kasa”, ističu iz resornog ministarstva, ocjenjujući da je ova kategorija bila “glavni generator rasta ukupnih prihoda tokom 2022. godine”.
Značajno je porasla naplata i poreza na međunarodnu trgovinu i transakcije (više za 42,2%), zatim prihoda od poreza na dobit pravnih lica (20,7%), te različitih naknada (42,4%).
“Manja naplata prihoda u odnosu na 2021. ostvarena je kod poreza i doprinosa na zarade usljed uvođenja neoporezivog dijela zarade i ukidanja doprinosa za zdravstveno osiguranje. Osim toga, na nižu naplatu poreza na dohodak, uticalo je i usvajanje izmjena Zakona o finansiranju lokalne samouprave kojim je povećan procenat ustupljenih prihoda od poreza na dohodak fizičkih lica lokalnim samoupravama kroz istovremeno smanjenje prihoda centralnom budžetu”, dodali su iz ministarstva na čijem je čelu Aleksandar Damjanović.
U odnosu na planirane, najveći rast zabilježen je kod poreza na dodatu vrijednost i to za 93,2 miliona eura (11,4%), i kod poreza na međunarodnu trgovinu i transakcije za 10,6 miliona eura (35,6%), što je dominantno rezultat rasta uvoza i inflacije.
“Pozitivno odstupanje u odnosu na plan za 2022. bilježe i prihodi od poreza na dobit pravnih lica od 5,9 miliona eura ili 7% kao i naknade koje su veće za 18 miliona eura ili 32,9%, i to dominantno kao rezultat jednokratne uplate naknada po osnovu aktivnosti istraživanja nafte i gasa, kao i veće naplate po osnovu implementacije programa ‘ekonomskog državljanstva'”, stoji u analizi.
Očekivano, prihodi od akciza su manji od plana za 15,1 miliona eura (5,8%) kao posljedica kontinuiranih subvencija od maja prošle godine, na osnovu kojih su one na gorivo bile umanjene od 25 do 50 odsto. Ovaj segment su donekle “dopunili” veći prilivi od akciza na duvan koju su za polovinu (31,6 miliona eura) veći nego u 2021. godini.
“Izdaci budžeta u periodu januar – decembar 2022. godine iznosili su 2.258,1 miliona eura ili 39,6 odsto procijenjenog BDP-a i u odnosu na planirane niži su 126,1 milion ili 5,3 odsto. U odnosu na komparativni period 2021. godine, izdaci su veći za 247,2 mil eura odnosno 12,3 odsto”, navodi se u tekstu.
U strukturi ukupne potrošnje, čak 91 odsto čini tekući budžet, budžet državnih fondova i budžetske rezerve, dok se ostatak odnosi na kapitalne izdatke. I ovdje su umanjenja dijelom posljedica ukidanja doprinosa na teret poslodavca, ali je manje bilo transfera za socijalnu zaštitu, te rashoda za materijal. Iz tekuće budžetske rezerve iskorišteno je 85 miliona eura što je za 15 miliona manje od plana. Ni kapitalni budžet nije u potpunosti iskorište, već je ostao na nivou od 54,4 odsto (203,1 miliona eura), a najveća izdavanja od 68 miliona eura su za plaćanje obaveza za prioritetnu dionicu auto-puta Bar – Boljare. Na osnovu preliminarnih podataka, od 368 predviđenih kapitalnih projekata, novac je korište za trećinu ili samo 131 projekat.
“Posmatrajući ukupno ostvareni rezultat u periodu januar-decembar 2022. godine, budžetski gotovinski deficit iznosio je 249,1 mil eura, odnosno 4,4% procijenjenog BDP-a”, dodaju iz ministarstva.
Prihodi budžeta u decembru bili su su 218,7 miliona eura, što je za 22,6 miliona eura ili 11,5% više od plana, a manji su za 29,7 miliona eura (12%) u odnosu na posljednji mjesec 2021. zbog manjeg iznosa donacija. Istovremeno su izdaci budžeta iznosili su 370,7 miliona eura i viši su od plana za 59,2 miliona eura (19%) kao posljedica većih plaćanja za usluge, za tekuće održavanje, te za jednokratnu pomoć penzionerima i izmirivanja obaveza Fonda zdravstva. Tako je u decembru budžetski deficit iznosio 152 miliona eura odnosno 2,7% BDP-a i bio je veći za 36,5 miliona eura od planiranog.
Bankar
