Izmjene i dopune zakona o PIO, koje bi trebale da budu usvojene do kraja ove godine, prema ranijim najavama, trebale bi da doprinesu otvaranju privatnih penzionih fondova. To su nedavno potvrdili i predstavnici Komisije za tržište kapitala na Odboru za ekonomiju, finansije i budžet Skupštine.

Na koji način će se to sprovesti u djelo ostaje da se vidi, naročito što je postalo očigledno da se odustaje od planiranog ukidanja uplate doprinosa za penzije. U skladu sa odlukom Evropske unije iz 2015. godine, očekuje se da se do 2035. ukinu svi državni penzioni fondovi.

Prema riječima ekonomskog analitičara Olega Filipovića, da bismo vidjeli na koji način će se omogućiti ulazak privatnih fondova na tržište treba sačekati konačan tekst zakonskog rešenja, ali i analize.

– Kada se priča generalno o fondovima, naš sadašnji zakon je veoma loš. Mi nemamo preciznu definiciju određene vrste fondova. Kada je riječ o penzionim, hedž, investicionim fondovima, prvi problem je što njima upravljaju menadžmenti kompanija, a po postojećem zakonu jedna kompanija može upravljati samo jednim fondom, kaže Filipović.

On je istakao da je naše tržište sada potpuno neatraktivno, ali i da je prije svega malo.

– Da bi se tržište otvorilo, moralo bi se u zakonu jasno definisati šta su fon dovi. Mi sada imamo tržište osiguranja, koje se preklapa sa penzionim fondovima, što daje mogućnost špekulativnog pristupa. Penzionim fondovima investicije su limitirane, što znači da se taj novac ne može investirati u bilo koju vrstu visokorizičnog ulaganja. Penzioni fondovi su pod konstantnom kontrolom i zato su to stabilne investicije, poput državnih hartija od vrijednosti, objašnjava Filipović.

On navodi pozitivan primjer susjedne Hrvatske, koja u privatnim penzionim fondovima ima oko 25 milijardi eura, čiji je godišnji prinos oko pet odsto.

– Ako se bude išlo na tripartitni penzioni sistem kod nas, opstaće državni fond u koji će nastaviti da se uplaćuju doprinosi, a kompanije, bez obzira da li su državne ili privatne, uplaćuju po dio i u privatni i u državni fond. Ako dođe do potpunog ukidanja direktnih doprinosa, onda se sve prebacuje na privatne fondove, rekao je Filipović.

On ističe da se svugdje u svijetu dešava ista stvar, to jest svugdje fali novca za isplatu penzija.

– Svi ti državni fondovi posluju sa minusom, nije to samo problem kod nas. To je problem koji se rješava povećanjem starosne granice, sa kojim se inače ne slažem, ali je jedini način. Banke su najrealnija varijanta za osnivanje penzionih fondova, ali treba imati u vidu da banke garantuju samo do 50.000 eura sredstava položenih u banku, kazao je Filipović.

Za osnivanje treba milion eura

Da bi se osnovao jedan penzioni fond, objašnjava Filipović, potrebno je dosta novca i zato su kod nas popularne usluge koje se preklapaju sa penzionim fondovima.

– Za sami početak, potrebno je oko 250.000 eura, plus softveri, sajber sekjuriti, oprema, kancelarije i drugi troškovi, a to sve ukupno prelazi iznos od oko milion eura. Crnogorsko tržište je malo, privreda neatraktivna i u ovom momentu imamo oko 20.000 preduzeća koja ne rade, to jest oko milijardu eura nelikvidnog tržišta. Zato za osiguravajuću firmu treba samo 25.000 eura i prodajom usluga životnog osiguranja koje se preklapa sa uslugama penzionih fondova predstavlja vrstu dodatne penzije, kaže Filipović.

Da bi se tržište otvorilo, moralo bi se u zakonu jasno definisati šta su fondovi. Mi sada imamo tržište osiguranja, koje se preklapa sa penzionim fondovima, što daje mogućnost špekulativnog pristupa. Penzionim fondovima investicije su limitirane, što znači da se taj novac ne može investirati u bilo koju vrstu visokorizičnog ulaganja.

(Dan)