Donald Tramp sljedeće sedmice po drugi put ulazi u Bijelu kuću, i već se mnogo piše, oslanjajući se na iskustva iz njegovog prvog mandata, kako bi naredne četiri godine na međunarodnoj sceni mogle donijeti dosta tenzija i nepredvidivosti.
Američka kompanija Rodijum Grupa, koja se bavi političkim i ekonomskim analizama globalnih kretanja, predvidjela je tri scenarija za razvoj transatlantskih odnosa nakon što Tramp preuzme predsjedničku funkciju.
Odnos između Evropske unije i SAD-a ne može ostati bez posljedica ni na politiku prema Kini.
“Vjerujemo da su male šanse da EU potpuno izbjegne američke carine. Takođe, smatramo da će Trumpova administracija biti sklonija uvođenju postepenih i ciljanih carina na trgovinske partnere, uključujući Kinu, zbog brige o uticaju na američku ekonomiju i inflaciju,” navode u Rodijumu.
Napominju da su male šanse za smirivanje tenzija između EU i Kine, bez obzira na to kako se budu razvijali transatlantski odnosi. Tramp će, gotovo sigurno, uvesti carine Kini, iako možda ne odmah u iznosu famoznih 60%, što bi dio kineskog izvoza preusmjerilo ka Evropi, tjerajući Brisel na zaštitne mjere. Pojedine članice EU bi, međutim, mogle pokušati ublažiti situaciju izbjegavajući protekcionističke poteze kako bi zadržale benefite koje saradnja s Kinom donosi njihovim ekonomijama.
Prema Rodijumu, najbolji mogući scenario za američko-evropske odnose ima šanse od svega 10%.
Taj scenario bi podrazumijevao dogovor Trampa i Brisela kojim bi se potpuno izbjegle carine ili bi bile uvedene minimalne stope, znatno niže od obećanih tokom kampanje. Ovo bi zahtijevalo i obavezu EU da poveća uvoz američkih proizvoda, više ulaže u odbranu i dodatno zaoštri odnose s Kinom.
U takvim okolnostima, Evropska komisija bi dobila veći prostor za ozbiljnije trgovinsko sukobljavanje s Pekingom. Međutim, pitanje je do koje bi mjere tim Ursule fon der Lajen bio spreman ići i koliko bi strpljenja pokazao Vašington. Poznajući Trumpovu logiku, vjerovatno bi konstantnim pritiscima tražio usklađivanje evropskih ekonomskih politika s američkim. Rizik za Evropu bio bi odmazda Kine prema poslovanju evropskih kompanija u toj zemlji i kontrola izvoza ključnih sirovina.
Drugi scenario, s 70% vjerovatnoće, opisuje stanje kontrolisanog nereda, što je osnovni razvoj događaja koji analiza predviđa.
Tramp bi u ovom okviru ponovo uveo carine na čelik i aluminij, kao tokom svog prvog mandata, i dodao dodatne ciljane carine po relativno nižim stopama.
EU bi uzvratila recipročno na određene američke proizvode, ali bi i taj ograničeni trgovinski konflikt negativno uticao na evropsku ekonomiju.
U takvom kontekstu, vjerovatno bi SAD smanjio vojnu i finansijsku podršku Ukrajini, što bi evropske države morale kompenzirati.
Uprkos povećanim tenzijama između Brisela i Vašingtona, Rodijum ne predviđa poboljšanje odnosa između EU i Kine. Umjesto toga, politika prema Kini bila bi vođena na dva kolosijeka: strožiji stav Evropske komisije i podjele među članicama EU o opsegu saradnje s Pekingom.
Treći scenario, nazvan savršena oluja, ima vjerovatnoću od 20%.
Ovaj scenario podrazumijeva ozbiljan raskol u transatlantskim odnosima, široki spektar carina na evropske proizvode, brzo povlačenje američke podrške Ukrajini i direktno miješanje Trampove administracije u evropsku politiku.
Tramp bi, prema ovom scenariju, odmah uveo carine od 20% i postavio rok za okončanje američke vojne i finansijske pomoći Ukrajini, tražeći prekid vatre. Ovo bi ozbiljno ugrozilo saradnju u NATO-u i grupi G7, dok bi transatlantski dijalog o Kini bio narušen.
Evropska komisija bi u tom slučaju fokus s Kine preusmjerila na zaštitne mjere prema SAD-u.
Štaviše, dublji ekonomski problemi Kine izazvani američkim carinama mogli bi učiniti tu zemlju spremnijom na ustupke Evropi, kako bi sačuvala pristup evropskom tržištu.
“Premda smatramo da je transatlantsko prilagođavanje moguće, veća je vjerovatnoća da će odnosi biti obilježeni pukotinama i sukobima u ekonomiji i bezbjednosti. Što agresivnija Trampova administracija bude prema Evropi, to će veći rizik postojati od produbljenja podjela unutar EU i povećanja iskušenja za jačanje odnosa s Pekingom. U tom smislu, ne isključujemo mogućnost ciljanih trgovinskih sporazuma. U prošlosti su veći poremećaji i krize vodili napretku u evropskim integracijama. Ipak, u vrijeme sve veće polarizacije, političke neizvjesnosti u ključnim državama poput Francuske i Njemačke i potencijalnog raskida savezništva s Vašingtonom, pitanje je da li bi kriza sada mogla rezultirati konsenzusom oko zajedničkih ciljeva. Za to bi bilo potrebno hrabro liderstvo i jasna vizija, naročito u ključnim centrima poput Berlina i Pariza,” zaključuje Rodijum.
(Izvor: Financije.hr)
