Crna Gora ima priliku da modernizuje sistem upravljanja otpadom i postavi temelje za održivu budućnost. Ovo je ocijenjeno na konferenciji „Primjeri i prakse upravljanja otpadom za Crnu Goru na putu ka Evropskoj uniji“, koja je oorganizovana 2. decembra u saradnji Privredne komore Crne Gore, Ambasade Mađarske i Ministarstva ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera, uz podršku Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori. Skup je organizovan na inicijativu Ambasade Mađarske, u okviru predsjedavanja te države Evropskom unijom, s ciljem razmjene iskustava o primjeni pravila EU u oblasti upravljanja otpadom i zadataka koja realizuju ministarstva zemalja članica EU.
Predsjednica Privredne komore Crne Gore dr Nina Drakić naglasila je da upravljanje otpadom predstavlja jednu od najvažnijih komponenti održivog razvoja i očuvanja životne sredine, te je među najkompleksnijim oblastima za usklađivanje Crne Gore sa evropskim standardima.
-Privrednankomora Crne Gore prepoznaje svoju ključnu ulogu u povezivanju privrednog sektora sa institucijama, ekspertima i međunarodnim partnerima u cilju obezbjeđivanja razvoja koji je u skladu sa principima održivosti i odgovornosti. Upravljanje otpadom, kao i mnoge druge oblasti održivog razvoja, zahtijeva multidisciplinarni pristup i sinergiju javnog, privatnog i civilnog sektora, što je upravo ono što nas današnji događaj poziva da postignemo – kazala je predsjednica Drakić.
Podsjetila je na niz inicijativa koje je Komora pokrenula vezano za zelenu i cirkularnu ekonomiju, te da je u posebnom fokusu asocijacije oblast upravljanja otpadom i priprema privrede za implementaciju novih zakonskih rješenja. – Kao i do sada, bićemo pouzdan partner kreatorima politika i evropskih institucija u namjeri da kroz naše aktivnosti pomognemo privredi da bolje razumije i implementira obaveze koje je očekuju – rekla je ona.
Ministar ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera Damjan Ćulafić rekao je da upravljanje otpadom nije samo pitanje ekologije, već i ekonomije, zdravlja i budućnosti. -Kao kandidat za članstvo u EU, Crna Gora ima jedinstvenu šansu da unaprijedi kvalitet života građana kroz usvajanje najboljih evropskih praksi. Ovo je prilika da modernizujemo naš sistem upravljanja otpadom i postavimo temelje za održivu budućnost – rekao je ministar.
Naglašava da je usklađivanje sa evropskim standardima u ovoj oblasti prioritet za Crnu Goru, pa je predstavio njen napredak u usklađivanju sa tekovinom EU i istakao započeto usvajanje neophodnih zakona i strategija, kao i izazove poput prevelikog odlaganja na deponije, nedostatka infrastrukture za reciklažu i niske svijesti građana o značaju pravilnog odlaganja otpada.
-Naša prednost je u mogućnosti da učimo iz iskustava drugih. Uvođenje modernih sistema za separaciju otpada, i zgradnja regionalnih centara za upravljanje otpadom i postrojenja za preradu biootpada samo su neki od koraka koji nas mogu približiti evropskim standardima. Takođe, razvoj cirkularne ekonomije može otvoriti nova radna mjesta i smanjiti pritisak na prirodne resurse – rekao je ministar.
Johan Satler, ambasador Evropske unije u Crnoj Gori, naglasio je da je Crna Gora u fazi pristupnog procesa kada se najvažnije i dugo očekivane odluke moraju donijeti, te da upravljanje otpadom predstavlja jednu od najtežih, najkompleksnijih i najskupljih oblasti u pregovorima sa EU.
-Riječ je o zaštiti budućih generacija, ali i pitanju nacionalnog ponosa Crne Gore, pošto je odrednica o ekološkoj državi dio njenog Ustava, pa moramo još snažnije raditi kako bi se ovaj cilj ostvario. Potrebna je transformacija u svijesti o upravljanju otpadom kao ključnom elementu tog transformativnog procesa – poručio je Sattler.
Prema njegovim riječima, najbitnija je tzv. hijerarhija otpada, koja obuhvata prevenciju njegove proizvodnje, pripremu za ponovnu upotrebu, recikliranje i tek na kraju odlaganje na deponije kao posljednju opciju. Danas se u EU reciklira 50 odsto komunalnog otpada a u tome prednjači Slovenija sa oko 55 odsto. On je ukazao da je naša država na dobrom putu ka EU, te da je potrebno kreirati politiku upravljanja otpadom koja će najbolje odgovarati potrebama zemlje. Usvojeni Zakon o upravljanju otpadom je dobar prvi korak ka tom cilju, ali ostaje potreba kompletiranja regulative, pri čemu je od ključne važnosti donošenje novog nacionalnog plana upravljanja otpadom, zaključio
je on.
József Négyesi, ambasador Mađarske, kazao je da ova država, tokom šestomjesečnog predsjedavanja Savjetom EU, pruža Crnoj Gori političku i stručnu pomoć kako bi se ubrzao proces integracije, a između ostalog i pri ispunjavanju zahtjeva kompleksnog poglavlja 27. -Među brojnim propisima o zaštiti životne sredine, zahtjevi za upravljanje otpadom predstavljaju veoma značajne i teške izazove. Crna Gora – kao zemlja koja je bogata prirodnim ljepotama i deklarisano je ekološka država – mora preći i na efikasan sistem upravljanja otpadom, kako bi održala sopstveno okruženje i svoj ekonomski model, koji se oslanja na značajnu ulogu turizma. Za to je potreban ne samo relevantan regulatorni i institucionalni okvir, već i transformacija svakodnevne prakse – kazao je Négyesi.
Tokom dva panela konferencije, predstavljeni su modeli upravljanja otpadom na nivou opština na primjerima iz Mađarske i Norveške, te pružen uvid u potencijalno dostupne EU fondova za pokretanje i razvoj preduzeća u vezi sa upravljanjem otpadom. Takođe, konferencija je omogućila prezentovanje iskustva mađarskih i italijanskih preduzeća sa poslovnim operacijama i uspješnim aktivnostima u oblasti upravljanja otpadom.
Chiel Berends iz Generalnog direktorata za životnu sredinu Evropske komisije govorio je o zahtjevima i uslovima za efikasnu primjenu EU pravne tekovine o upravljanju otpadom.
Szilvia Szentesi, Ministarstvo energetike Mađarske, prenijela je iskustva i prakse te države u regulaciji i primjeni pravila EU o upravljanju otpadom na nacionalnom nivou, dok je Filiberto Ferraro, Ministarstvo životne sredine i energetske sigurnosti, Italija, govorio o ovoj temi iz ugla te države.
Tivadar Runtag, operativni direktor, MOHU (MOL Hulladékgazdálkodási Zrt./Waste Management Ltd./Upravljanje otpadom doo) imao je izlaganje na temu „Opštine i upravljanje otpadom: Mađarski model nacionalnog pružaoca usluga upravljanja otpadom“, dok je Predrag Tomović, Lillehammer Waste Management, govorio o norveškom modelu upravljanja otpadom.
Moderatorka je bila Milena Rmuš, sekretarka Koordinacionog odbora za energetsku efikasnost i zaštitu životne sredine Privredne komore Crne Gore.
