Prema detaljnoj analizi Evropske komisije, radna snaga u narednim godinama će se smanjivati i Evropi će uskoro trebati 30 miliona dodatnih radnika.
U baltičkim državama i Austriji isti problem navodi više od 60 odsto poslodavaca, a na nivou EU radnike sa potrebnim kompetencijama ne može da pronađe čak 40 odsto poslodavaca.
Radi li se zaista o hroničnom manjku kompetetnih radnika ili tvrdnje poslodavaca dijelom proizlaze iz činjenice da poslodavci za pojedina radna mjesta nude krajnje nekompetetivne plate ili loše radne uslove, bavi se, između ostalog, izuzetno iscrpna publikacija Evropske komisije “Zaposlenost i društveni razvoj u Evropi 2015 . “, u kojoj je niz stručnjaka na oko 500 stranica detaljno, s ogromnom količinom obrađenih statističkih podataka, citiranih naučnih radova i relevantnih zaključaka, prikazao tržište rada i socijalne uključenosti u Evropskoj uniji. Tačan odgovor vjerovatno je negdje u sredini. Međutim, razvijanje i ulaganje u vještine i kvalifikacije (postojećih i budućih radnika, posebno onih najmlađih i najstarijih) te ispravno uparivanje radnog mesta i kvalifikacija biće, dokazuju, glavni, ako ne i jedini, izlaz za socijalno i finansijsko održavanje Evrope.
Naime, u svijetlu demografskih promjena u Evropi – koja nepovratno stari – radna snaga će se u narednim godinama dramatično smanjivati.
Prema proračunima Evropske komisije, ako Evropska unija uspije da ostvari zadati cilj zaposlenosti od 75 odsto u populaciji 20-64 godine, to će značiti da će se u EU do 2020. godine zaposliti dodatnih 14 miliona osoba. Takvim zapošljavanjem bitno bi se popravila socijalna slika te bi odnos ekonomski neaktivnih (mlađih od 20 godina, onih van zaposlenosti 20-64 godine te starijih od 65 godina) i zaposlenih, koji sada u EU iznosi 1,41, smanjio na 1,26 . Međutim, ako zaposlenost ostane na nivou od 75 odsto – zbog sve nižeg nataliteta i rapidnog starenja stanovništva, odnosno smanjenja radne snage i povećanja broja neaktivnih – taj odnos će nakon 2020. početi dramatično da raste te će do 2060. godine narasti na neodrživih 1,6 neaktivnih osoba na svakog zaposlenog.
Ukoliko ipak Evropa želi da održi odnos iz 2020. – 1,26 neaktivnih na jednog zaposlenog – trebalo bi da pronađe 30 miliona dodatnih radnika. Dakle, ne 30 miliona doseljenika, nego toliko radnosposobnih doseljenika. Ukupni broj doseljenika iz trećih zemalja trebalo bi, svakako, biti višestruko viši.
Spas je u migrantima
Koliko je to uopšte realno najbolje govori podatak da trenutno u EU živi 28 miliona migranata od 15 do 64 godine starosti iz trećih država.
Stoga, zaključuju u EK, uopšte ne može biti opcija da se u potpunosti osloni na migrante iz trećih zemalja kao zamjena radne snage. Oni su tek jedan dio rješenja: kad ih pak, s druge strane, uopšte ne bi bilo, zaposlenost u EU morala bi se podići na neostvarivih 86 odsto.
U poređenju s tim, i najveća zaposlenost u EU od 80 odsto, koju dostiže Švedska, izgleda skromno, a o hrvatskih 58 odsto da se i ne govori.
Budući da je natalitet u EU vrlo nizak – tek Francuska, Irska i neke nordijske zemlje uspijevaju prirodnim putem da nadomjeste postojeće stanovništvo – EU mora, uz donošenje i implementaciju što boljih porodičnih i demografskih politika kojima bi ublažile prirodni pad populacije, da nađu načina da bolje iskoristi postojeću radnu snagu. Drugim riječima, da brzo podignu produktivnost – za duplo.
Produktivnost će, zaključuju, u ne tako dalekoj budućnosti biti jedini izvor ekonomskog rasta. A nemoguće ju je podići bez ozbiljnih i promišljenih ulaganja u vještine i kompetencije radnika kroz stručna usavršavanja, stručno obrazovanje i doživotno učenje. Pritom povećavanje nivoa vještina mora biti jednako raspoređeno i dostupno svim slojevima društva, jer će u suprotnom dovesti do daljeg produbljivanja nejednakosti u društvu.
Naime, analize pokazuju da već neko vrijeme u Evropi raste nejednakost između materijalnog statusa zaposlenih osoba na radnim mjestima koja zahtijevaju niže vještine i onima koji zahtijevaju visok nivo vještina, a da poslovi srednjeg ranga nestaju. Kriza je takvu polarizaciju samo pojačala.
B92, Jutarnji list
