Procjena uticaja dosadašnjih i budućih zahvata unutar prirodnog i kulturno-istorijskog područja Kotora na sveukupnu baštinu, odnosno HIA (Heritage Impact Assessment) studija koja je nedavno usvojena na sjednici Vlade Crne Gore, predlaže alternativne načine i lokacije za saobraćajne veze preko Boke Kotorske, konkretno – za prostor Veriga i ranije najavljejnu izgradnju mosta preko tog tjesnaca.
– Potrebno je provjeriti alternativne načine rješavanja saobraćajne veze preko Boke Kotorske, pa za prostor Veriga treba izraditi procjenu uticaja na baštinu, različitih pristupa projektovanju i izvođenju drumske veze preko tjesnaca Verige. Takođe, treba ispitati alternativne načine i alternativne lokacije osiguranja drumske ili druge adekvatne saobraćajne veze preko Boke Kotorske, koja bi prvenstveno međusobno povezala prostore u zalivu i rasteretila tranzitnog saobraćaja saobraćajnicu koja se sada uz obalu pruža od Herceg Novog preko Kamenara, Risna i Perasta, do Kotora i dalje prema Budvi, odnosno Tivtu – precizira se zaključcima i mjerama o saobraćajnoj problematici na prostoru Boke Kotorske pomenute HIA studije.
Dokument donosi opsežnu opservaciju značaja saobraćajnog povezivanja tri opštine unutar Bokokotorskog zaliva – Kotora, Tivta i Herceg Novog, kako njihovih stanovnika, tako i svih onih koji se tu nađu kao turisti ili u tranzitu.
Prema navodima studije, saobraćajna infrastruktura i saobraćaj u cjelini su ujedno krucijalni uslov, ali i izuzetno veliki problem cijelog zaliva, pa je „nužno osigurati sigurne, adekvatne saobraćajne veze gradova preko Bokokotorskog zaliva, ali i uz njegove obale“.
– Prilikom rješavanja saobraćajne mreže u Boki Kotorskoj, potrebno je skrenuti pažnju na nekritičko i često u potpunosti sektorski orijentisano planiranje strateških smjernica za razvoj saobraćajne mreže. U njima se saobraćajni i građevinarski aspekti posmatraju kao jedini mjerodavni, a pitanja sinergije djelovanja na druge sektore u društvu, time i kulturna dobra, često se zanemaruju – precizira se u HIA studiji, te podsjeća kako je izuzet ekonomski aspekt „koji je često osnova za bilo kakvo razmišljanje i planiranje“.
Kada je riječ o dosadašnjim i važećim strateškim dokumentima razvoja saobraćaja, navodi se kako kod izrađivača i donosilaca „nema senzibiliteta za kompleksnost i sinergiju u strukturi pejzaža i vrijednih prirodnih predjela i kvalitetnih primjera pojedinačnih urbanističkih ili arhitektonskih elemenata“ za Prirodno i kulturno-istorijsko područje Kotora.
– Po nekritički definisanim strateškim usmjerenjima u razvoju saobraćajne infrastrukture na Području Kotora, u načelu one drumske, direktno se pristupa njihovoj aplikaciji u prostornoplanske dokumente, a zatim i realizaciji konkretnih projektnih aktivnosti bez procjene njihovog uticaja na baštinu, i eventualnih korekcija i modifikacija, koje ne bi nužno spriječile mogućnost njihovog sprovođenja i realizacije, već bi bila sa značajno manjim posljedicama po baštinu.
To uključuje plansku transpoziciju koridora bez kritičkog promišljanja o njegovom uticaju na atribute izuzetne univerzalne vrijednosti Prirodnog i kulturno-istorijskog područja Kotora, na primjeru drumskog prelaza preko Veriga, pozicioniranja obilaznice oko Kotora, proširenja aerodroma u Tivtu ili rješavanja drumskog koridora Kotor – Škaljari – Muo – Prčanj – Stoliv – Lepetane, koji svi redom, uprkos na prvi pogled jasnim i pozitivnim saobraćajnim aspektima, otvaraju mnoge problematične elemente u tretiranju zaštićenog pejzaža na prostoru od najvećeg značaja – savjetuje se u ovom dokumentu.
Zbog toga je, dodaju, potrebno integralno riješiti sistem javnog saobraćaja za područja sve tri opštine, koji obuhvata i kopneni i morski vid javnog saobraćaja, kao i rasterećenje postojećeg saobraćajnog sistema.
– Uz saobraćaj za područja sve tri opštine potrebno je razmotriti i mogućnost da se zajednički pristupi i izradi integrativnog prostorno-planskog dokumenta kojim bi se u punoj mjeri osigurali uslovi za očuvanje kulturnog dobra izuzetne univerzalne vrijednosti, tj. kulturnoistorijskog područja Kotora u cjelini – kako zone najstrože zaštite, tako i buffer zone – dodaje se u HIA studiji.
Ovakva rješenja predložena su na osnovu zaključaka sa urbanističko-konzervatorske radionice Saobraćajni prelaz preko Boke „Verige“ održane krajem jula ove godine, te onih koji je donio stručni tim zadužen za ovaj segment studije.
Analitika
