Ministri Evropske unije su, tokom sastanka Savjeta guvernera Evropske investicione banke (EIB), zvanično su podržali Strateški plan Grupacije EIB kojim je utvrđeno osam prioriteta.

Usvajanje plana uslijedilo je nakon višemjesečnog angažmana predsjednice EIB Nađe Kalvinjo i vlada EU, ključnih partnera i zainteresovanih strana, uključujući posebne rasprave tokom sastanaka EKOFIN u februaru i aprilu. Guverneri su takođe pokrenuli postupak unošenja određenih izmjena u statut EIB, što bi omogućilo banci da koristi svoj pun potencijal za podršku evropskoj privredi, uz očuvanje svog odličnog kreditnog rejtinga i kapitalne pozicije.

Tom izmjenom statuta Savjet će dobiti ovlašćenje da određuje koeficijent zaduženosti EIB, kojim se utvrđuje nominalni maksimum neotplaćenih obaveza po kreditima u bilansu stanja kao procenat upisanog kapitala.

Osam prioriteta obuhvata klimatsko djelovanje, digitalizaciju i inovacije, bezbjednost i odbranu, koheziju, poljoprivredu i bioekonomiju, socijalnu infrastrukturu, investicije sa proširenim dejstvom izvan EU, kao i doprinos jačanju tržišta kapitala Evrope. Između ostalog, odobreni plan obuhvata i pokretanje ciljnog investicionog programa „Strategic Tech-EU” radi ubrzanja digitalizacije i inovacija u strateškim tehnologijama, kao što su vještačka inteligencija, mikročipovi, bionauke i kvantno računarstvo. Ta inicijativa će pokrivati cijeli lanac vrijednosti, uključujući kritične sirovine, jačajući time stratešku autonomiju Evrope i podstičući domaće inovacije.

Po ovlašćenju Evrogrupe, EIB će proširiti uspješnu inicijativu „Evropski tehnološki prvaci”, kako bi privukla privatni kapital za finansiranje proširenja inovativnih novoosnovanih preduzeća – saopšteno je iz Grupacije EIB.

Isto tako, model standardizovanih finansijskih instrumenata primijeniće i u drugim oblastima, kako bi privukla privatne investicije u sektore kao što su energetska efikasnost za mala i srednja preduzeća i rekonstrukcija zgrada. EIB će pojačati svoje investicije i razviti nove finansijske instrumente kako bi povećala otpornost Evrope u upravljanju vodama i podržala poljoprivredu, bioekonomiju i sigurnost snabdijevanja hranom. Ti programi će, kako je objašnjeno, obezbijediti likvidnost, udruživanje sredstava i smanjiti rizik ulaganja. Izvan EU Grupacija EIB će staviti veći naglasak na uticaj, pružajući podršku Ukrajini, obezbjeđujući uspješnost procesa proširenja EU, jačajući međunarodna partnerstva sa susjednim zemljama i podržavajući stratešku agendu EU Globalni izlaz u Africi i širom svijeta, kao glavnim prioritetima.

Ministri su pozdravili već preduzete konkretne korake u realizaciji prioriteta, uključujući Akcioni plan za dalje jačanje podrške sektoru bezbjednosti i odbrane Evrope, uz istovremenu zaštitu kapaciteta banke za finansiranje. Grupacija EIB je već prilagodila svoju politiku kreditiranja kako bi proširila opseg investicija koje se mogu finansirati u oblastima bezbjednosti i odbrane, uključujući vojnu mobilnost, zaštitu granica i drugih kritičnih infrastruktura, razminiranje i dekontaminaciju, sajber bezbjednost, svemir, istraživanja i razvoj i drugih tehnologija i infrastrukture dvostruke namjene.

Uz pretpostavku izmjene statuta, guverneri su se saglasili da se granična vrijednost koeficijenta zaduženosti poveća sa 250 na 290 odsto, omogućavajući EIB da održi planirani godišnji obim kreditiranja u 2024. godini i sprovede dodatna zaduženja i garancije iz budžeta EU, uz istovremeno očuvanje svojih pokazatelja finansijske poluge i adekvatnosti kapitala. To će obezbijediti dovoljno prostora za sprovođenje Strateškog plana i za kritične investicije u oblastima kao što su čista energija, baterije, socijalna i teritorijalna kohezija, kao i bezbjednost i odbrana, jačajući stratešku autonomiju Evrope. Prema novom ograničenju, EIB bi održala svoj pokazatelj adekvatnosti osnovnog akcijskog kapitala na veoma visokom nivou, dodatno unaprijeđen internim mjerama za povećanje efikasnosti i profitabilnosti i to bez ikakvog uticaja na evropske poreske obveznike.

Više od polovine finansijskih sredstava koje godišnje izdvaja, EIB će nastaviti da investira u klimatsko djelovanje sa fokusom na čistu i pristupačnu energiju i ostaje na dobrom putu da u kritičnoj deceniji do 2030. godine podrži zelene investicije vredne hiljadu milijardi evra. Strateškim planom takođe je predviđeno da se gotovo polovina godišnjeg kreditiranja EIB usmjeri za projekte u kohezionim regionima. U kombinaciji sa povećanim naglaskom na investicije u socijalnu infrastrukturu, kao što su zdravstvo i pristupačni stambeni i obrazovni objekti, ovim se ističe posvećenost Grupacije ravnopravnom rastu i konvergenciji životnog standarda.

– Građani i preduzeća očekuju da Evropa podrži investicije za budućnost, koje poboljšavaju kvalitet njihovog života, jačaju njihovu bezbjednost i pružaju im nove prilike. Strateški plan Grupacije EIB pomoći će upravo u tome, štiteći prosperitet, konkurentnost i stratešku autonomiju Evrope. Naši akcionari su odobrili jasan plan za naredne godine, koji se oslanja na jake strane Grupacije EIB i stvara uslove za povećanje njene efikasnosti i uticaja, podstičući investicije tamo gdje će pružiti značajan doprinos – rekla je predsjednica Grupacije EIB Nađa Kalvinjo.

Novoizabrano rukovodstvo

Savjet guvernera EIB, sastavljen od ministara koje je imenovala svaka od 27 država članica, obično ministara finansija, takođe je pozdravio novu predsjednicu Savjeta guvernera, imenovanje novog predsjednika Revizorskog odbora, kao i odobravanje godišnjeg izvještaja Revizorskog odbora.

Godišnjom sjednicom predsjedavao je Vinsent Van Petehem, potpredsjednik Vlade i ministar finansija Belgije.

– EIB je moćan evropski instrument koji mobiliše finansijska sredstva javnog i privatnog sektora za realizaciju zajedničkih investicionih prioriteta država članica – rekao je Van Petehem, predajući rotirajuću predsjedavajuću poziciju Savjeta guvernera Bugarskoj.

On je istakao da mu je bila privilegija i čast da proteklih godinu dana predsjedava Savjetom guvernera Banke.

– Posebno mi je drago što tu poziciju predajem nakon odluke da se Banka EU ovlasti da u budućnosti učini više, na osnovu jasnog Plana – naglasio je on.

Privremena potpredsjednica Vlade i ministarka finansija Bugarske Ljudmila Petkova kazala je da će, kao finansijski ogranak EU, Grupacija EIB nastaviti da pruža finansijsku podršku ključnim prioritetima u Uniji i van nje.

– Grupacija EIB ima ključnu ulogu u podršci zelenoj i digitalnoj tranziciji, koheziji i regionima koji su najviše pogođeni invazijom na Ukrajinu – rekla je, dodajući da će stručnost i jaka kapitalna pozicija EIB biti osnov za očuvanje njene vodeće uloge i rješavanje izazova.

U okviru rotacija predviđenih Poslovnikom EIB, Kristof Has predao je poziciju predsedavajućeg Revizorskog odbora Nunju Gracijasu Fernandesu na period od godinu dana. Tokom sjednice Savjeta guvernera, Revizorski odbor je izložio svoj godišnji izvještaj koji će biti objavljen blagovremeno.