Euro, prva nova valuta koja je u 21. vijeku uvedena u opticaj, ove godine proslavila je 25. rođendan otkako je u fizičkom obliku puštena u promet. Oko 450 miliona ljudi u 20 zemalja Evropske unije koriste euro već 25 godina, ali evo osam činjenica koje možda ne znate o zvaničnoj valuti EU.
Simbol eura ima grčko porijeklo
Simbol eura (€) bio je inspirisan grčkim epsilonom (ϵ). To je prvo slovo riječi Evropa i presečjeno je sa dvije paralelne linije da bi se demonstrirala stabilnost eura.
Pravi se od održivih materijala
Evropske novčanice se prave od održivih materijala – i to od pamuka. Pa, zapravo, to su pamučna vlakna poznata kao pamučne niti. To su otpaci tekstilne industrije. Zapravo, 2019. godine, preko 50 odsto od 5.210 tona pamučnih vlakana korišćenih za izradu evropskih novčanica bilo je sertifikovanog porijekla od održivih izvora, a cilj je da se ovo dostigne 100 odsto u bliskoj budućnosti.
Euro je bio jedna od prvih digitalnih valuta
Da li ste mislili da je digitalna valuta stvar budućnosti? Pa, čini se da je to stvar prošlosti. Kada je euro prvi put lansiran, bio je potpuno onlajn i prošlo je tri godine prije nego što su prve novčanice i kovanice bile distribuirane. Dakle, odgovor na pitanje “koje zemlje koriste evuo?” u početku je bio… nijedna (barem fizički).
Uvođenje eura izazvalo je najveću promjenu u istoriji kada je u pitanju keš
Kao što sigurno možete da procijenite, mijenjanje valuta širom jednog kontinenta istovremeno nije lak poduhvat. Uvođenje eura donijelo je u opticaj 15 milijardi novčanica i 52 milijarde kovanica u roku od nekoliko nedjelja. Bila je potrebna izuzetno stroga bezbjednost, a ljudi su morali da se upoznaju sa svojom novom valutom i njenim bezbjednosnim karakteristikama, poput holograma i vodenih žigova.
Euro se ne koristi samo u Evropi
Ovo je jedna od najzanimljivijih činjenica – Osim što je valuta 20 zemalja Evropske unije, euro je i zvanična valuta Kosova, CrneGore i suverenih oblasti Akrotiri i Dhekelija. Kako se navodi na sajtu Evropske centralne banke članice eurozone koje koriste euro su Austrija, Belgija, Hrvatska (ona je posljednja usvojila euo 1. januara 2023. godine, Kipar (Sjeverni Kipar koristi tursku liru), Estonija, Finska, Francuska, Nemačka, Grčka, Irska, Italija, Letonija, Litvanija, Luksemburg, Malta, Holandija (Karipska Holandija uvela je američki dolar 2011., dok Kurasao, Sent Marten i Aruba imaju svoje valute koje su vezane za dolar), Portugalija, Slovačka, Slovenija. Zemlje članice EU koje nijesu u eurozoni i ne koriste euro su: Bugarska, Češka, Danska, Mađarska, Poljska, Rumunija i Švedska.
Dizajni na evropskim novčanicama su lažni
Trenutna serija novčanica, nazvana serija Evropa, ima prozore i vrata sa jedne strane, simbolizujući evropsku vrijednost otvorenosti, i mostove s druge strane, što simbolizuje komunikaciju. Svaka novčanica eura predstavlja važan evropski arhitektonski stil, ali ni jedan od prozora, vrata ili mostova zapravo nijesu stvarni. Od prošle godine razgovara se o promjeni dizajna i tema na novčanicama. S tim u vezi, u uži izbor za novi dizajn banknote ušle su sljedeće teme: “Budućnost pripada vama”, “Evropska kultura”, “Evropske vrijednosti u prirodi”, “Naša Evropa i mi”, “Ptice: slobodne, izdržljive, inspirativne”, “Rijeke: vodotoci života u Evropi” i “Ruke: zajedno gradimo Evropu”. Odluka ECB o konačnom dizajnu nove serije novčanica očekuje se 2026.
Euro je jedna od najmanje falsifikovanih valuta na svijetu
Falsifikovane valute su veliki problem u mnogim delovima svijeta, ali ne toliko u eurozoni. Količina lažnih euro novčanica u opticaju je mala i dostigla je rekordno nizak nivo. 2020. godine, samo 17 od svake milionite novčanice identifikovano je kao falsifikat – ovo je jedan od najboljih odnosa za bilo koju veliku valutu na svijetu. Zašto je tako teško falsifikovati euro novčanicu? Ima niz bezbjednosnih karakteristika, od holograma i vodenih žigova do mikroštampe i karakteristika koje su vidljive samo pod ultravioletnom svjetlošću.
Svaka euro novčanica se može pratiti
Želite da sakrijete odakle je došao vaš novac? Ovo nije tako lako sa eurom. Trenutna serija novčanica ima posebne serijske brojeve da ih učini identifikovanim.
