Kada su u aprilu 2003. godine američki vojnici prvi put kročili na tlo Bagdada, pljačkaši su uveliko praznili tezore Centralne banke Iraka, tvrđavu u kojoj se nalazio najveći deo državnog novca.
Kada su vojnici ušli u banku, vidjeli su nagorjela vrata centralnog trezora, u koji pljačkaši, uprkos eksplozivu i velikoj vatrenoj moći, nisu uspjeli da prodru. Međutim, kada su Amerikanc ušli u trezor, saznali su da je jedna od najvećih pljački u istoriji – pod okriljem noći iz trezora je iznijeto više od milijardu dolara.
Naime, oko 4 sata ujutru u noći između 17. i 18. marta 2003. godine, dan prije nego što je kiša projektila zasula Irak, tri kamiona prišla su ulazu banke. Iz jednog od njih izašao je čovjek sa potpisanim komadom papira. U sljedećem trenutku, počelo je prebacivanje 900 miliona dolara i 100 miliona eura, uredno spakovanih u malim kutijama.
Ova pljačka nije zahtijevala oružje i eksploziv: čovjek sa papirom bio je Kusaj Husein, šef iračkih odbrambenih snaga, a na dokumentu je stajao potpis njegovog oca Sadama Huseina.
Na papiru je pisalo da je potrebno izvući toliki novac kako ne bi pao u ruke stranim okupatorima.
– Jednom kada dobijete naredbu od Sadama, ne raspravljate previše – opisao je kasnije za “Njujork tajms” jedan od visokih zvaničnika banke, prenosi portal “Ozy”.
Međutim, uprkos svom trudu Sadama Huseina, irački novac je na kraju završio u stranim rukama.
Novac poslat u Kuvajt
Kada su Amerikanci saznali da je četvrtina gotovinskih državnih rezervi nestala iz Centralne banke, počela je opšta potraga za novcem. Najveći strah Pentagona bio je da će tim novcem Sadam finansirati gerilski rat protiv Amerike. Međutim, njihove sumnje pokazale su se netačnim veoma brzo, kada je u vili drugog Sadamovog sina, Udaja Huseina, pronađeno 650 miliona dolara u kešu.
Amerikanci su vjerovali da su pronašli većinu odnetog novca iz banke. Međutim, ispostavilo se da su to Udajeve lične zalihe.
Novac nije nestao bez traga, a uskoro je otkriveno nekoliko stotina miliona dolara u jednoj od Sadamovih palata. Novac je bio složen u aluminijumskim sanducima, a u svakom je bilo po četiri miliona dolara u apoenima od 100 dolara.
Amerikanci su tajno poslali novac u Kuvajt gdje je trebalo da se prebroji kako bi se utvrdilo koliko ga tačno ima. Međutim, priča tu dobija očekivani zaplet.
– Službeni Vašington, tačnije zamjenik sekretara za međunarodne poslove Džon Tejlor zahtijevao je da se novac vrati u Centralnu banku Iraka, ali…američki vojnici u toj zemlji odlučili su da ga razdijele po sopstvenom nahođenju. Malo po malo, Sadamova gomila dolara počela je da se smanjuje, a često je završavao u ormarićima i rančevima američkih vojnika – tvrdi Džejms Rajsen, autor knjige “Pay any price“.
Rajsen tvrdi da su Sadamove novčanice od 100 dolara završavale i u SAD, jer su vojnici slali novac svojim suprugama i djevojkama.
Više od 440.000 dolara otkriveno je na računima majora američke vojske Ričarda Fulera, marinca koji je bio zadužen za brojanje novca u Faludži. Kapetan američke vojske Majkl Nigujen prisvojio je više od 700.000 dolara za vreme služenja roka u provinciji Anbar. kada se vratio u SAD, sebi je pazario džip “hamer” i limuzinu “BMW”, naveo je “Njujork tajms”.
Prema podacima koji su se pojavili u javnosti, ukupno 35 američkih vojnika osuđeno je za sličnu krađu između 2004-2008. godine.
– Nažalost, najveći kradljivci su i dalje na slobodi – rekao je Rajsen, koji navodi da se najveći dio Sadamovog novca i dalje nalazi u opštem prometu, te da nije isključeno da je neka novčanica prošla kroz svačije ruke.
– Niko ne zna koliko je još novca ukradenog iz Centralne banke završilo u nečijim džepovima – kaže Rajsen.
