Krijumčari duvana našli su novi način da prošire nelegalne aktivnosti i sve više se fokusiraju na tzv. jeftine bijele cigarete koje predstavljaju još jedan izazov za evropske regulatore i Europol.
Riječ je o cigaretama koje se legalno proizvode a zatim se krijumčare i nelegalno prodaju. Glavni izvor tih “jeftinih bijelih” cigareta u Evropi je Belorusija koja nema propise o praćenju lanca isporuke. Istovremeno kriminalci koriste i tradicionalne načine krijumčarenja cigareta, ali i inovativne, kakva je upotreba dronova za prebacivanje robe preko granice.
Ilegalna trgovina duvanom globalno je pitanje jer na svjetskom tržištu cigareta ima udio od 10,4%. Pored toga što je glavni izvor finansiranja organizovanog kriminala, ilegalna trgovina umanjuje evropske poreske prihode za, kako se procjenjuje, 11,3 milijarde eura godišnje.
Izvještaj KPMG pokazao je da u Bjelorusiji postoje dva domaća proizvođača duvanskih proizvoda, državna fabrika duvana Neman (GTFN) i privatna Tabak invest koja, uz vlastite marke, proizvodi i po licenci ili na osnovu ugovora sa međunarodnim kompanijama.
Svaka deseta cigareta popušena u EU je marke kompanije GTFN što je u periodu 2011-15. za posljedicu imalo neplaćeni porez veći od tri milijarde eura.
Portparol EU je za EurActiv rekao da je OLAF nedavno počeo da traži informacije od Bjelorusije oko izvoza “jeftinih bijelih” cigareta.
“Saradnja je još u početnoj fazi jer je zahtjev dat u okviru nedavno potpisanog sporazuma o administrativnoj saradnji OLAF i Belorusije u kome je posebna pažnja posvećena potrebi borbe protiv nelegalne trgovine duvanom“, dodao je zvaničnik EU.
Europolov stručnjak Hauard Pju (Howard Pugh) kaže da je problem kod “jeftinih bijelih”, koje uglavnom dolaze iz Belorusije i UAE, to što su normalno i legalno proizvedene u zemlji van Evrope ali i u Evropi.
“Zato kada tražite od Belorusije da nadgleda određenu fabriku, tu nema krivičnog djela jer se legalno proizvodi”, rekao je Pju i dodao: “Cigarete izlaze iz fabrike sa korektnim dokumentima ali oni nemaju isti lanac kontrole isporuka kao četiri velika proizvođača duvana“.
Kako je pojasnio, nema propisa koji dokazuju da proizvođač “jeftinih bijelih” cigareta zna kome se one prodaju ili da novac za njihovu kupovinu dolaza sa računa.
Duvanska industrija smatra da EU treba da se fokusira na efikasnost i interoperatibilnost regionalnih standarda praćenja sa globalnim sistemom predviđenim FCTC.
Protokol FCTC mora da ratifikuje 40 potpisnika da bi stupio na snagu.
