U jednom od najuticajnijih italijanskih časopisa „Corriere della Sera“ – “L’Economia”, danas je u rubrici “Ulaganja u inostranstvu” objavljen tekst pod naslovom „Crna Gora juri i poziva italijanska mala i srednja preduzeća“ (Il Montenegro corre e chiama le Pmi italiane).
Kako navode, BDP je učetvorostručen od 2000, olakšano dobijanje kredita, niske poreske stope.
Tekst prenosimo integralno.
Mlada je nacija, po brojkama, prilikama, želji za rastom i kapacitetima za privlačenje investitora iz inostranstva – ona o kojoj priča „Poslovati sa Crnom Gorom“, vodič o mogućnostima za biznis objavljen od strane počasnog konzulata ove balkanske države u Milanu: od otvaranja kompanije, preko carinskih procedura, do prosječnih zarada i dozvola. Cilj je širenje informacija o ekonomskim potencijalima države koja ne samo što raste, već i koja ima velike ambicije za budućnost, imajući u vidu i njen ulazak u EU: integracija će biti zvanično završena 2025. Crna Gora je na 42. mjestu od 190 u klasifikaciji „Doing Business 2018“ Svjetske banke.
„Imamo nacionalni suverenitet koji je stariji od jednog milenijuma i burnu istoriju – rekao je crnogorski predsjednik Milo Đukanović. Crna Gora, upravo, imajući u vidu njenu stratešku poziciju između planina i mora, na raskrsnici puteva i vojska, morala je da prolije mnogo krvi da bi ostala oaza slobode Balkanskog poluostrva. Uz to, do raspada socijalističke Jugoslavije, naša država, iako razvijena sa industrijske tačke gledišta, ipak je ostala izuzetno siromašna“.
Nakon političkog udaljavanja od Srbije, međutim, crnogorska republika počela je da za sebe izgrađuje industrijski, poreski i ekonomski sistem: od izbora da koristi euro (prva opcija je bila njemačka marka) 2002, do pristupanja Svjetskoj trgovinskoj organizaciji 2012. „Strategije osmišljene, pored ostalog, i da privuku strane investitore – primjećuje Đukanović – posebno Ujednjene Arapske Emirate, Italiju, Njemačku i Švajcarsku. Dale su značajne rezultate za svega nekoliko godina: za manje od 20 godina bruto društveni proizvod Crne Gore, države sa 700 000 stanovnika, učetvorostručen je, sa cirka jedne milijarde u 2000 (984 miliona) na 4,77 milijardi eura 2017, sa skoro 700 miliona stranih investicija“.
Jedna od najdinamičnijih ekonomija Evrope
Od 2006. prosječna stopa ekonomskog rasta iznosi cirka 3,3%, ali sa godinama u kojima je rast bio i 10%. Rast pokreće prije svega poreska politika zasnovana više na porezima na potrošnju, nego na dohodak. Prosječna stopa poreza na dodatu vrijednost danas iznosi 21%. Dok je veoma povoljna stopa poreza na prihod preduzeća, najniža na Balkanu.
Fiskalna politika
Preduzeća plaćaju jedinstvenu poresku stopu od 9%: u Albaniji ona je 10%, dok je u Srbiji, Sloveniji, Hrvatskoj 20%. Privlačna poreska politika prati razvoj više sektora. Prije svega poljoprivrede, sektora za koji se, uz obnovljivu energiju, smatra da ima velike potencijale. Plan vlade predviđa fondove za za ruralni razvoj u iznosu od 4,5 miliona eura, zahvaljujući kandidaturi za ulazak Crne Gore u Evropsku uniju, i dodatnih 50 miliona dolara izdvojenih iz Fonda Abu Dabija.
Još jedan sektor koji raste je građevinarstvo: vrijednost građevinskih objekata iznosila je 453,6 miliona eura u 2016, od kojih je 171,8 miliona potrošeno na infrastrukture i transport.
Turizam
Tu je, zatim, i turizam. Prema World Travel and Tourism Council-u, direktni udio ovog sektora u nacionalnom BDP-u (+6,7% u 2017) će rasti u narednim godinama. Procjenjuje se da će ukupni udio iznositi 31,2% u 2027, u ukupnoj vrijednosti od cirka 1,6 milijardi eura.
Noseći stubovi razvoja Crne Gore su mala i srednja preduzeća (među njima i italijanska), privučena, pored ostalog, i olakšanim pristupom kreditima – od 2014. država je uključena u program EU „Konkurentnost srednjih i malih preduzeća“ (Cosme) – ali i brojnim programima podrške i razvoja za strana preduzeća. Informacije o investicijama i podsticajima u 23 crnogorske opštine mogu se naći na portalu www.investmentlocations.me.
Slučaj Ocean „Mi vjerujemo“
U vezi sa Crnom Gorom dva su ohrabrujuća faktora za italijanske investitore: „Put prema Evropskoj uniji i značajni suficit koji Italija ostvaruje u njenoj razmjeni sa ovom zemljom“. Stoga je za Erika Kosutu (na fotografiji), predsjednika Ocean Montenegro, logističkog preduzeća sa prometom od cirka 40 miliona, koje je upravo investiralo tri miliona u ovu zemlju, to nacija na koju se treba fokusirati. „Balkan je strateški prostor između tržišta istoka i zapada – kaže Kosuta.
Uostalom, već su brojna nacionalna preduzeća koja su tamo pronašla komercijalne prilike, naročito u oblastima luksuza i prehrambene industrije“. U snažnom usponu je energetski sektor. „Terna – kaže preduzetnik, završava prvi podmorski kabl za prenos energije sa jedne na drugu obalu Jadrana, dok je ENI pokrenuo istraživanje na otvorenom moru, sa ruskim Novatek-om. Crna Gora je politička, osim toga što je ekonomska prilika“. Investicije se koncentrišu na energetski sektor: disparitet između proizvodnje i potrošnje električne energije primorava Crnu Goru da je skoro 40% uvozi sa međunarodnih tržišta. Iako je hidroenergetska oblast dostigla dobar nivo razvoja, i dalje ostaje deficitarno korišćenje energije vjetra, sunčeve i energije biomase“.
Bankar: Nula birokratije
Crna Gora „ima svedenu komercijalnu legislativu i razumljiv poreski sistem: troškovi su troškovi, a prihodi su prihodi, stvar koja za jednog Italijana ima ukus čuda“. Pružanje investitoru uslova da misli na svoj posao, a ne da mora da zamijeni državu, nešto je što Crnu Goru čini zemljom u koju treba investirati za Sigilfreda Montinarija (na fotografiji), predsjednika nadzornog odbora Hipotekarne banke iz Podgorice. To je druga banka u Crnoj Gori i tehnološki lider sa 18 filijala i 220 zaposlenih. Po mišljenju Montinarija, država je postala privlačna za investitore, naročito za Italijane.
„Pored jačih strana made in Italy-ja poput hrane i mode – kaže Montinari – neposredne mogućnosti su one klasične za zemlju sa snažnim rastom: građevinarstvo i infrastrukture“. Teren za velika preduzeća poput „Terne koja realizuje elektroenergetsku interkonekciju koja će povezati Balkan sa Italijom i Pizzarotti-ja koji gradi turističko naselje vrijednosti preko 600 miliona“. Za mala i srednja preduzeća, sa druge strane, „postoje prilike u oblastima rasvjete, opremanja prostora, specijalne opreme i postrojenja“. Ali i „u preradi drveta – Italija je lider u proizvodnji mašina za obradu drveta – i u oblastima obnovljive energije, turizma, poljoprivrede: za posljednja dva sektora država daje podsticaje“.
AntenaM
