Akcija „Stop inflaciji“, koja je trajala od kraja marta do kraja juna, podstakla je konkurenciju između trgovačkih kompanija što je rezultiralo i smanjenjem maloprodajnih cijena, koje su u prosjeku bile manje za 20 odsto, a za neke proizvode i do 30 odsto, saopštili su Pobjedi iz Ministarstva ekonomskog razvoja i turizma (MERT).

Kazali su da je prvobitni dogovor sa trgovcima bio da ova akcija traje do kraja aprila uz mogućnost mjesečnog produžavanja do kraja maja, ali da su trgovci prihvatili da akcija traje do kraja juna kako bi se postigao puni efekat zaštite standarda domaćeg stanovništva i smanjenja stope inflacije na jednocifreni broj.

“Došlo je do značajnog smanjenja finalnih cijena velikog broja proizvoda, značajno više kategorija proizvoda nego što je obuhvaćeno sadržajem antiinflacione korpe, a kao rezultat želje prodavaca da budu cjenovno konkurentniji i privuku potrošače”, kazali su iz MERT-a.

Inflacija

Nijesmo dobili odgovor da li je Vlada spremna da eventualno brzo reaguje u slučaju većih poremećaja na tržištu i značajnijeg rasta inflacije i skoka cijena i ponovo u dogovoru sa trgovačkim kompanijama pokrene akciju „Stop inflaciji“.

“Crna Gora je u periodu od početka godine zabilježila značajan pad inflacije sa 16,2 odsto koliko je iznosila u januaru na 8,4 odsto koliko je iznosila u maju, sa tendencijom daljeg pada. Jedna je od rijetkih zemalja uz Belgiju koja, prema podacima Eurostata, bilježi smanjenje cijena u periodu od februara do aprila 2023. godine, dok je u drugim zemljama izražen značajan rast”, kažu iz MERT-a.

Prema najnovijim podacima Monstata, objavljenim 12. jula, potrošačke cijene su u junu, u odnosu na isti mjesec prošle godine, u prosjeku bile više 7,5 odsto. Cijene proizvoda i usluga lične potrošnje, mjerene indeksom potrošačkih cijena, u junu su u odnosu na maj u prosjeku bile više 0,9 odsto. – Najveći uticaj na mjesečnu stopu inflacije imali su rast cijena u grupama usluge smještaja, meso, voće, povrće, vazdušni prevoz putnika, restorani, kafei i slično – navedeno je iz Monstata. Statističari su izračunali da su potrošačke cijene u periodu od januara do juna, u poređenju sa istim periodom prethodne godine, u prosjeku bile više 11 odsto.

Ograničene marže

Iz MERT-a podsjećaju da je i dalje na snazi odluka kojom su ograničene marže na osnovne životne namirnice, koja se, kako navode, pokazala opravdanom i neophodnom i ima dugoročno stabilizaciono dejstvo.

“U odnosu na period kada je donešena prethodne godine došlo je do smanjenja cijene jestivog suncokretovog ulja po litru za prosječno 34,2 odsto, pšeničnog brašna za prosječno 14 odsto, dok je cijena kuhinjske soli povećana u prosjeku za devet odsto, zbog rasta nabavne cijene za preko 30 odsto. Odluka o ograničavanju maksimalne cijene peleta više nije na snazi, a kao posljedica značajnog smanjenja tržišne cijene i opšte stabilizacije cijena u ovom sektoru”, kažu iz MERT-a.

Podsjećamo da je u cilju obuzdavanja cijena osnovnih životnih namirnica Vlada u junu prošle godine ograničila marže trgovcima za brašno, šećer, ulje i so, tako što je donijela odluku kojom će se maksimalna visina marže u veleprodaji ograničiti na pet odsto za pšenično brašno tip 400 i 500, šećer, ulje i so, dok će za te namirnice u maloprodaji iznositi sedam odsto.

Iz MERT-a nam nijesu odgovorili da li su trgovine imale benefita od akcije „Stop inflaciji“, a na ovu temu nije bio raspoložen da razgovara nijedan od najvećih trgovačkih lanaca.

Bez dugoročnih efekata

Ranije je Pobjedi iz Centra za zaštitu potrošača rečeno da ovu akciju potrošači nijesu doživljavali posebno značajnom, ukazujući da određeni proizvodi jesu bili sniženi, ali su zato cijene drugih proizvoda drastično porasle.

Tada je ekonomski analitičar Mirza Mulešković ocijenio da je akcija „Stop inflaciji“ doprinijela određenoj stabilizaciji cijena, ali da takve akcije ne mogu imati dugoročan efekat. Kazao je da je stabilizaciji cijena doprinijela i situacija na globalnom nivou, na šta su i ukazivale sve projekcije. Očekivana je bila, kako je naveo, i niža inflacija, imajući u vidu da smo prošle godine bili rekorderi po stopi inflacije. Naglasio je da je ovu akciju upravo privreda iznijela na svojim leđima i jedina pokazala solidarnost da u kriznim vremenima izađe u susret građanima.

“Stabilizacija cijena je rezultat globalnih kretanja i ne treba se opustiti, treba pratiti situaciju, jer ono što se desilo prošle godine može izazvati poremećaj sistema, zbog čega stalno treba biti spreman za određene mjere”, upozorio je nedavno Mulešković dodajući da bi Vlada zajedno sa privredom trebalo da kreira politike koje će istovremeno štititi standard građana i podržati privredu.

Akciji koja je prvobitno krenula sa trgovačkim lancima, kasnije su se pridružile apoteke, prodavnice tehničkih uređaja, mobilni operateri, osiguravajuće kuće, koji su, kako kažu iz MERT-a, sa njima definisali posebne uslove i kategorije proizvoda u zavisnosti od specifičnosti njihovih djelatnosti.

Pobjeda