Iako Vlada još nije formirala agenciju koja će upravljati programom ekonomskog državljanstva, nekoliko inostranih firmi već uveliko reklamira program prodaje crnogorskog pasoša.
Vlada je krajem jula najavila da će od 1. oktobra početi da se primjenjuje program ekonomskog državljanstva, ali prema nezvaničnim informacijama „Dana“, po tom pitanju se nije mnogo uradilo tokom protekla skoro dva mjeseca.
Agencije koje od svakog prodatog državljanstva mogu zaraditi na desetine hiljada eura, već reklamiraju ekonomski program i navode da će početi da se primjenjuje od 1. oktobra. „Dan“ je kontaktirao firmu Eurofast, sa Kipra, koja ima ogranak u Crnoj Gori, iz koje su nam rekli da nisu ništa potpisivali sa Vladom, jer još nije završena platforma za ekonomsko državljanstvo. Ipak, ta firma je, kako pokazuju podaci sa interneta, već zakazala prezentacije ekonomskog programa Vlade u Ukrajini, Rusiji, Kazahstanu i Ujedinjenim Arapskim Emiratima.
– Eurofast je inače u tom biznisu i radi promociju Crne Gore kao investicione destinacije i počeo je tu priču marketinški da podržava. Zato su nam ti događaji već bukirani. Ali još nema nikakvih licenci, dogovora, ugovora, potpisa, tu se čeka da Vlada donese legislativu, da bi cijeli projekat bio realizovan – naveli su nam u telefonskom razgovoru iz te kompanije.
Istakli su da se trenutno čeka da Vlada pripremi sva zakonska rješenja, da se vidi ko će biti agenti za posredovanje, koji će projekti biti uključeni. Vlada još ništa, nakon kraja jula, nije objavila u vezi sa ekonomskim državljanstvom.
„Dan“ je u vezi sa tim programom i njegovim reklamiranjem od strane inostranih kompanija poslao još u četvrtak pitanja Ministarstvu održivog razvoja, na čijem čelu je Pavle Radulović, ali nam nije odgovoreno.
Osim Eurofasta, program reklamira i firma Arton kapital, koja je bila zainteresovana za izradu programa za ekonomsko državljanstvo, ali je Vlada na kraju odlučila da sama napravi program. Detalji o programu za Crnu Goru mogu se naći i na sajtovima citizenship-program, citizenby-investment.
Ako je suditi po onome što su iz Vlade rekli krajem jula, u narednih deset dana bi sve trebalo pripremiti kako bi program startovao, što je teško izvodljivo. Državljanstvo Crne Gore će se moći steći za 350 do 550 hiljada eura.
– Program ekonomskog državljanstva će biti dostupan za najviše 2.000 najreferentnijih aplikanata iz zemalja koje ne pripadaju Evropskoj uniji i to tokom ograničenog perioda od tri godine. Zainteresovani pojedinci će imati sledeću opciju: da ulože 250.000 eura u neki od razvojnih projekata, prethodno odobren od strane Vlade, u nerazvijenom području Crne Gore ili 450.000 eura u neki od razvojnih projekata prethodno odobren od strane Vlade u razvijenom području Crne Gore. Vlada će, pored toga, naplaćivati naknadu do 100.000 eura po podnesenom zahtjevu. Naknada će biti usmjerena u poseban fond za razvoj nerazvijenih područja – saopštili su iz Vlade krajem oktobra.
Tada je navedeno i da će Vlada formirati agenciju koja će birati marketing agente, zatim dju dilidžens agente specijalizovane za provjeru apikanata, kao i neku od renomiranih revizorskih kuća da obavlja sve ostale provjere aplikanata.
Prema infromacijama „Dana“, agencije koje posreduju u prodaji državljanstava obično uzimaju do 10 odsto od iznosa koji se plaća ili investira. Tako je barem u nekim drugim državama gdje se prodaje državljanstvo. Agenti nekad znaju da uzimaju procenat i od Vlade i od aplikanta, pa je pitanje koliko Vlada na kraju uzme od 350 hiljada eura.
Pasoš dobijale kontroverzne ličnosti
Program ekonomskog državljanstva Vlada radi već duži period, a prethodnih godina crnogorsko državljanstvo su dobijale kontroverzne ličnosti, prije svega Mohamed Dahla i Taksin Šinavatra, koji su bili na Interpolovim potjernicama zbog optužbi za pronevjeru i korupciju. Šinavatra je državljanstvo Crne Gore dobio 2010. godine, kada Crna Gora nije imala ni program za „zlatnu vizu“. Investiciju je napravio tek sedam godina kasnije, kada je kupio dio ostrva Havaji u Budvi. Još jedan kontroverzni Crnogorac je Vei Seng Pol Pua, malezijski milijarder, koji je uhapšen 2014. godine zbog organizovanja ilegalnog kockanja u SAD. Poslije nekoliko mjeseci provedenih u pritvoru, oslobođen je jer je FBI nezakonito pribavio dokaze protiv njega. Prema pisanju medija, Pua je dobio crnogorsko državljanstvo 2013. ili 2014. godine.
Istraživanje više nevladinih organizacija, objavljeno u junu, pokazalo je da veliki broj lica kojima je Vlada dodijelila crnogorsko državljanstvo, nije ispunio ono što ih je preporučivalo za dobijanje ekonomskog pasoša – investicije i nova radna mjesta.
