Mnoge evropske i azijske kompanije ozbiljno su zaintersovane za zakup crnogorskih aerodroma. Međutim, situacija se zakomplikovala objavljivanjem koncesionog akta koji sadrži određene kriterijume, a koji ne idu na ruku pojedinim kompanijama.
Prvenstveno riječ je o turskim kompanija koje, kako sada stvari stoje, polako ispadaju iz igre za zakup aerodroma u Podgorici i Tivtu.
O čemu je konkretno riječ
Ministri spoljnih poslova 28 zemalja članica Evropske unije usvojili su nedavno prvu seriju sankcija Turskoj zbog istraživanja nalazišta gasa i nafte u vodama kod Kipra, na šta je zvanična Ankara odgovorila da neće odustati od svojih aktivnosti.
Šefovi diplomatije zemalja Evropske unije naveli su da će obustaviti razgovore s Turskom o sporazumu o avio-saobraćaju, da će da zatraži od Evropske investicione banke da razmotri kredite koje daje Ankari i da će smanjiti finansijsku pomoć Turskoj naredne godine.
Kao država koja je lider u pregovorima za članstvo u Evropskoj uniji i Crna Gora se mora pridržavati sankcija koje su uvedene Turskoj.
Takođe, NATO savez, čiji je Crna Gora punopravni član, već nekoliko puta je upozoravao Ankaru zbog kupovine naoružanja od Rusije. Zatim su Sjedinjene Američke Države Tursku isključili iz programa borbenih aviona F-35. NATO je odbio i da uključi turski S-400 u svoj sistem protivzračne odbrane. Sa druge strane predsjednik Turske Režep Tajip Erdogan je odgovorio da nema dokaza da S-400 može ugroziti NATO.
Zategnuti odnosi NATO-a i Turske takođe mogu biti kamen spoticanja za kompanije iz pomenute države koje pretenduju da uzmu u zakup crnogorske aerodrome.
Koncesioni akt je jasan. Budući koncesionar se mora obavezati da će poštovati niz obaveza koje je Crna Gora preuzela članstvom u NATO.
Iako koncesiono područje ne obuhvata parcele na aerodromu Podgorica koje koristi Ministarstvo odbrane i Vojska Crne Gore, a uzimajući u obzir činjenicu da je taj aerodrom mješovitog karaktera (civilno-vojni), u tom smislu se odzakuoca očekuje i da poštuje sve odredbe međunarodnih ugovora koje je potpisala Crna Gora, posebno obaveze preuzete članstvom u NATO;
“Moraće i da poštuje odredbe već potpisaninh ugovora između Ministarstva odbrane i Aerodroma Crne Gore, zatim da obezbijedi pravo na besplatno korištenje poletno-sletne staze i manevarskih površina na aerodromu Podgorica i aerodromu Tivat za crnogorske vojne vazduhoplove članicama sporazuma “Partnerstvo za mir” (PIP)”, navodi se u koncesionom aktu.
Takođe, koncesionar će morati da obezbijedi poštovanje specifičnosti vojnog letenja datih u instrukciji za korišćenje vojnog dijela aerodroma za operativno letenje i budućem Pravilniku za operativno letenje državnih vazduhoplova;
“Obezbjediće i nesmetani pristup manevarskim površinama i poletno-sletnoj stazi aerodroma Podgorica za crnogorske vojne vazduhoplove, NATO vazduhoplove i vojne vezduhoplove članica sporazuma “Partnerstvo za mir” u slučaju postavljanja fizičkog razgraničenja (prepreka) između civilnog I vojnog dijela aerodroma u cilju definisanja sterilne zone Aerodroma Podgorica. Ostaviće i mogućnost sertifikacije vojnog aerodroma prilikom definisanja sterilne zone Aerodroma Podgorica”, dodaje se u koncesionom aktu.
Nepodobne ponude
Kao nepodobna ponuda smatraće se privredna društva koja su u stečaju, pravna ili fizička lica koja su osuđena pravosnažnom presudom za krivično djelo izvršeno u vršenju profesionalne djelatnosti.
“Nepodnobnim će se smatrat i poslovne organizacije, druga pravna lica, preduzetnici i fizička lica koja obavljaju djelatnosti (posredno preko zavisnog društva ili neposredno) ili sprovode transakcije koje nisu u skladu sa sankcijama donošenim od strane Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih Nacija ili njegovih komiteta ili sankcija koje je donijela Crna Gora”, navodi se u koncesonom aktu.
Tokom trajanja koncesije, koncesionar neće smjeti da upravlja, neposredno ili posredno, bilo kojim aerodromom u radiusu od 150 kilometara od Međunarodnog aerodroma Podgorica i 150 kilometara od Međunarodnog aerodroma Tivat, sa izuzetkom aerodroma koji se nalaze na teritoriji Crne Gore.
Dokazi o ispunjavanju tehničkih kriterijuma
Svi ponuđači će morati da dokažu da ispunjavaju minimalne tehničke kako bi mogli da dostave ponudu za zakup crnogorskih aerodroma.
Prvo, ponuđač mora da dokaže da trenutno aktivno posluje i na kopnu i u vazduhu u najmanje jednom aerodromu koji opslužuje najmanje pet miliona međunarodnih putnika godišnje u posljednje tri godine i najmanje jednom aerodromu koji opslužuje najmanje dva miliona putnika pojedinačno godišnje u posljednje tri godine.
“Ponuđač mora da dokaže da trenutno aktivno posluje i na kopnu i u vazduhu u najmanje jednom aerodromu koji opslužuje najmanje 10 miliona međunarodnih putnika godišnje u posljednje tri godine”, navodi se u koncesionom aktu.
Obaveza budućeg koncesiona je i da dokaže da je bio odgovoran za razvijanje, projektovanje, inženjering, nabavljanje i izgradnju, ili upravljanje i nadgledanje izgradnje aerodroma, minimalne ukupne vrijednosti od 300 miliona eura u posljednjih 10 godina, sa ukupnom vrijednošću izgradnje od 100 miliona eura u najmanje jednom aerodromu, prenosi portal Standard.
“Ponuđač mora posjedovati sopstvenu licencu za operatera, a ne licencu obezbjeđenu akvizicijom (ugovorom o poslovno-tehničkoj saradnji ili kupovini). Mora posjedovati i potvrdu kvaliteta u pružanju usluga putnicima, razvoju aerodroma, razvoju neavigacijskih sadržaja, doprinosa avio-dostupnosti zemlje posjedovanjem odgovarajućih sertifikata”, ističe se u koncesionom aktu.
Finansijski kriterijumi
Pored tehničkih, kompanije moraju ispunjavati i finansijske kriterijume koji su definisani koncesionim aktom.
“Ponuđač mora da dokaže da ima imovinu vrijednu 200 miliona eura u posljednjih pet godina izvještavanja. U slučaju konzorcijuma, ukupna imovina svih članova konzorcijuma mora biti najmanje 400 miliona eura u posljednjih pet godina izvještavanja. Takođe, mora da dokaže da je finansirao infrastrukturne projekte ukupne vrijednosti od najmanje 300 miliona eura, uključujući najmanje jedan projekat od 100 miliona eura u posljednjih 10 godina. Još jedan finasijski kriterijum je da udio aerodromskog operatera u konzorcijumu može biti najmanje 10 odsto”, dodaje se u koncesionom aktu.
