Energetska kriza koja mjesecima potresa Evropu mogla bi u narednom periodu da eskalira, a na to ukazuje i izjava njemačkog ministra ekonomije Roberta Habeka. On je iznio sumnje da bi Rusija mogla u narednom periodu potpuno da obustavi dotok gasa Sjevernim tokom 1 i ukazao da bi sve zemlje trebalo da budu spremne i na takav scenario.

Habek je u izjavi koju je prenio Rojters rekao da bi odluka Moskve da dodatno smanji ili obustavi isporuke prirodnog gasa odgovarala dosadašnjem obrascu njenog djelovanja koji ima za cilj da destabilizuje Evropu.

“Obrazac po kom djeluje Moskva ukazuje na to da je moguće da će doći do ovakvog scenarija. Iz ruske perspektive ovo bi mogao biti racionalni potez – zadržati visoke cijene u Njemačkoj, pogotovo goriva, i uništiti jedinstvo i solidarnost u zemlji. Svako ko je pri zdravoj pameti zna da je ovakav razvoj događaja moguć”, izjavio je Habek za nedjeljne novine Cajt, prenosi Rojters.

Njemačka je prošlog mjeseca prešla na drugu fazu trostepenog plana za vanredne situacije nakon što je Rusija smanjila isporuke gasovodom Severni tok 1. Sljedeći korak bio bi limitiranje potrošnje goriva.

Dodatni problem za evropske potrošače bi ogao biti to što je planirano je da gasovod Sjeverni tok 1, koji Evropu snabdijeva gasom iz Rusije, bude zatvoren radi godišnjeg održavanja između 11. i 21. jula ove godine.

Sve teže punjenje skladišta prije sezone

Gardijan piše da se čini da Vladimir Putin i ruski državni energetski gigant Gasprom zavrću šraf Evropi ograničavanjem isporuke gasa. Šef Međunarodne agencije za energetiku je upozorio da Evropa treba odmah da se pripremi za eventualni prekid izvoza gasa u region ove zime. Invazija na Ukrajinu pokrenula je borbu zemalja da se što prije oslobode zavisnosti od uvoza energenata iz Rusije, ali novi sled događaja dodatno ih je alarmirao da to urade što hitnije – svi sada žele da se već tokom ljeta obezbijede za zimski period i da napune skladišta. To se, međutim, pokazalo kao poprilično težak zadatak.

Rusija je počela da dozira snabdijevanje državama u očiglednom potezu da ometa njihove napore da obezbijede rezerve. Gasprom je za 60 odsto smanjio snabdijevanje kroz glavni evropski gasovod Severni tok 1, što je uticalo na snabdijevanje u Italiji, Austriji, Češkoj i Slovačkoj. Gas je takođe zatvoren nizu drugih zemalja, uključujući Poljsku, Bugarsku, Francusku i Holandiju.

Gardijan piše da je prije rata, Rusija snabdijevala 40 odsto evropskih zaliha gasa, tako da ograničenja skladištenja gasa ili povećanje uvoza tečnog prirodnog gasa (LNG) u određenim zemljama, uključujući Njemačku, čine zamjenu ruskog gasa potpuno nemogućom u kratkom roku. Lideri EU su umanjili vjerovatnoću potpune zabrane ruskog gasa, jer se to smatra nepraktičnim, a umjesto toga, države se utrkuju da popune svoja skladišta i prije početka sezone.

“Podzemna skladišta u Evropi trenutno su popunjena oko 57 odsto. Evropska komisija je zatražila od svake zemlje da dostigne 80 odsto skladištenja do početka novembra, dok Njemačka cilja 90 odsto do iste tačke. Međutim, bez ruskog gasa, ove ciljeve će biti teško ostvariti”, piše Gardijan.

Evropske vlade se sve više okreću Sjedinjenim Državama da isporuče veće količine skupog LNG-a, a pokušavaju da nabave više gasa i iz Norveške i Azerbejdžana i da povećaju upotrebu obnovljive energije.

Najvjerovatniji ishod će biti da će preduzeća smanjiti potrošnju energije. U Njemačkoj, koja kupuje 35 odsto gasa iz Rusije, energetski intenzivne industrije kao što je proizvodnja čelika suočiće se sa pritiskom i ograničenjima proizvodnje.

“Ili će vlade nametnuti ograničenja u upotrebi energije, ili će cijene postati toliko visoke da će postati neekonomično za korišćenje. Moglo bi da dođe do problema ako Rusija prekine dotok gasa ove zime kada je potrošnja velika. Čak i tokom hladnog rata, Rusija je bila pouzdan snabdjevač energijom. Sada je ta veza prekinuta”,  rekao je energetski stručnjak Nathan Piper.

Šta podrazumijeva njemački gasni plan?

Rusija je činila 55 odsto njemačkog uvoza gasa u 2021. i 40 odsto u prvom kvartalu 2022. godine. Ministar ekonomije Robert Habek izjavio je ranije da Njemačka neće postići punu nezavisnost od ruskih snabdijevanja prije sredine 2024. godine.

Berlinski “Gasni plan za vanredne situacije“ ima tri krizna nivoa.  Prvi nivo, jeste rano upozorenje, kada postoje znaci da bi se moglo razviti vanredno stanje u snabdijevanju. Drugi je alarm, kada prekid u snabdijevanju ili izuzetno velika potražnja poremeti uobičajenu ravnotežu, ali se i dalje može ispraviti bez intervencije i on je pokrenut prošlog jmeseca.

Treći nivo je hitan slučaj, kada tržišne mjere nisu uspjele da poprave nestašice. U ovoj fazi, njemački regulator mreže, ” Bundesnecagenture”, mora da odluči kako da raspodijeli preostale zalihe gasa širom zemlje.

Klaus Miler, šef njemačkog energetskog regulatora “Bundesnecagenture”, upozorio je da kreditne linije od 15 milijardi eura koje je vlada obezbijedila za kupovinu zaliha gasa možda neće biti dovoljne da se do zime napune skladišta. Njemačka je uključila alarmno zvono povodom potencijalne nestašice gasa reagujući na sve manje isporuke iz Rusije, usljed eskalacije energetskog sukoba između Zapada i Moskve nakon ruskog napada na Ukrajinu u februaru.

Miler je, u intervjuu za magazin VirtšaftsVoše koji je objavljen u ponedjeljak, naveo da bi cijene gasa zbog smanjene ponude mogle da porastu u međuvremenu, zbog čega bi 15 milijardi eura moglo da bude nedovoljno da se skladišta napune do zime. Njemačka je na saveznom nivou uvela obavezu da se skladišta gasa popune 80 posto do oktobra i do 90 procenata do novembra. Trenutni nivoi zaliha u skladištima su oko 61 odsto.

“Što cijena gasa više raste, to je skuplje da se dostignu zakonski ciljevi popunjenosti skladišta predviđeni za oktobar i novembar”, rekao je Miler, prenosi Rojters.

On je dodao da bi najveća evropska privreda mogla da se suoči sa nestašicom gasa narednih mjeseci ukoliko dotok ruskog gasa gasovodom Sjeverni tok 1, koji treba da bude obustavljen u julu radi redovnog održavanja, ne bude nastavljen.

Izvor: Euronews.rs