Vanredna kontrola Crnogorske komercijalne banke (CKB) koja treba da pokaže da li je bilo zloupotrebe službenog položaja dijela zaposlenih povodom slučaja nestanka novca sa računa klijenata još nije završena, rečeno je “Vijestima” u Centralnoj banci (CBCG).
Iz CBCG nijesu precizirali kada se mogu očekivati rezultati kontrole.
Prema podacima CKB banke sa računa oko 200 klijenata je nestalo više od 14 miliona eura. Riječ je o zloupotrebi novca korisnika CKB-ovog paketa privatnog bankarstva, gdje su zaposleni imali ovlašćenja da raspolažu novcem klijenata i vode brigu o svim finansijskim instrumentima. Ovim slučajem se bavi i Specijalno državno tužilaštvo (SDT).
Iz CBCG su objasnili da su nakon obavještenja o potencijalnoj zloupotrebi službenog položaja od strane dijela zaposlenih CKB-a, shodno ustavnim i zakonskim ovlašćenjima, počeli vanrednu ciljnu neposrednu kontrolu poslovanja.
”Cilj kontrole je sagledavanje propusta u funkcionisanju uspostavljenog sistema interne kontrole, koji su doveli do navedene zloupotrebe službenog položaja, odnosno ocjena adekvatnosti postupanja CKB-a u tom slučaju. Procjena obima zloupotrebe službenog položaja dijela zaposlenih je još uvijek u toku, imajući u vidu da se sprovodi na sistematičan i sveobuhvatan način u skladu sa najboljim standardima poslovanja”, kazali su u CBCG.
U vrhovnoj monetarnoj instituciji su naveli da na osnovu do sada raspoloživih informacija, CKB je već na teret tekuće dobiti formirala rezerve za navedene gubitke, sa stanjem na kraj decembra prošle godine.
”Kao što je javnost već obaviještena, svi klijenti čija imovina je bila predmet zloupotrebe biće obeštećeni od strane CKB-a. Verifikacija stanja imovine tih klijenata je u toku što predstavlja pretpostavku za početak obeštećenja”, istakli su u CBCG.
Ako se na kraju kontrole utvrde nepravilnosti iz CBCG najavlju da će CKB-u izreći supervizorske mjere za otklanjanje utvrđenih nepravilnosti, odnosno, u skladu sa nalazom, eventualno preduzeti supervizorske mjere prema odgovornim osobama za čije imenovanje daje saglasnost CBCG.
”Cilj supervizorskih mjera, shodno zakonu, je blagovremeno preduzimanje aktivnosti za poboljšanje sigurnosti i stabilnosti poslovanja banke, kao i otklanjanje utvrđenih nepravilnosti. Polazeći od toga da supervizorske mjere moraju biti efikasne, srazmjerne i usmjerene na postizanje cilja opšte i specijalne prevencije, a posebno uzimajući u obzir procjenu da li je banka započela otklanjanje nepravilnosti tokom ili neposredno nakon završetka kontrole, kao i da li je banka spremna da se obaveže na otklanjanje utvrđenih nepravilnosti, te mjere utvrđuju se pisanim upozorenjem, sporazumom o otklanjanju nepravilnosti i rješenjem o nalaganju mjera za otklanjanje nepravilnosti”, objasnili su iz vrhovne monetarne institucije.
Posljednja neposredna kontrola CKB banke bila je, kako kažu u CBCG, u septembru i oktobru prošle godine i u njoj su se koristili podaci sa stanjem na kraj avgusta te godine. Iz CBCG nijesu precizirali šta je ta kontrola pokazala, odnosno, da li su uočene neke nepravilnosti.
”Zakonom je definisano da su banke dužne da uspostave i sprovode efikasan i pouzdan sistem upravljanja koji obuhvata i uspostavljanje sistema internih kontrola banaka i usklađenost sa propisima. To obuhvata i adekvatne kontrolne aktivnosti i podjelu dužnosti, adekvatne interne kontrole koje su integrisane u poslovne procese i aktivnosti kreditne institucije i adekvatne administrativne i računovodstvene postupke. CBCG u tom pravcu nadgleda da li banke imaju uspostavljene navedene mehanizme u skladu sa propisima i ne bavi se, kao nijedna centralna banka na svijetu, inspekcijskim nadzorom rada banaka na dnevnoj osnovi”, kazali su u CBCG.
Prevare zasnovane na ljudskom faktoru se ne mogu suzbiti
Iz CBCG su objasnili da i pored primjene najefikasnijih procesa sistema internih kontrola i zakonskih rješenja, prevarne aktivnosti zasnovane na ljudskom faktoru se ne mogu u potpunosti suzbiti.
”U svom Izvještaju za 2020, Udruženje sertifikovanih ispitivača prevara (ACFE) utvrdilo je 2.504 slučaja interne prevare iz 125 zemalja.To je dovelo do procijenjenog gubitka od 3,6 milijardi dolara na globalnom nivou, od čega se najveći dio, njih 15,4 odsto, odnosi na interne prevare u bankarskom i finansijskom sektoru. U tom pravcu, ponavljamo da je uloga Centralne banke da, upravo imajući u vidu mogućnost ovakvih incidenata, svojim regulatornim zahtjevima obezbijedi da sve poslovne banke imaju dovoljno kapitala da mogu podnijeti ovakve incidente, odnosno da imaju kapital u skladu sa njihovim rizičnim profilom”, kazali su iz CBCG.
Kako su pojasnili u konkretnom slučaju, pored kapitala CKB banke koji je na visokom nivou, uz koeficijent solventnosti od preko 20 odsto, finansijski rezultat banke na kraju decembra 2021. godine je dovoljan da apsorbuje gubitak po navedenom osnovu ne umanjujući kapital.
