Rad na daljinu, uveden zbog pandemije, u Crnoj Gori najčešće nije regulisan u skladu sa zakonom, kaže zamjenica generalnog sekretara Unije slobodnih sindikata Crne Gore (USSCG) Ivana Mihailović.
“Ne postoje posebni ugovori ili aneksi ugovora između poslodavca i zaposlenog o radu od kuće, već zaposleni rade po svom standardnom ugovoru o radu, samo su izmješteni iz radnih prostora”, kaže Mihajlović za Radio Slobodna Evropa (RSE).
I Odbor Evropskog parlamenta za zapošljavanje i socijalna pitanja (EMPL) bavio se pravima zaposlenih koji rade od kuće.
“Zaposlenima mora biti dozvoljeno da van radnog vremena isključe digitalne uređaje, a da se zbog toga ne suoče da posledicama”, navodi se u rezoluciji EMPL-a, od 1. decembra, kojom se navodi da članice EU moraju obezbijediti zaposlenima pravo da se diskonektuju, uključujući i kolektivnim ugovorima.
U rezoluciji se ocjenjuje da sve veće očekivanje od zaposlenih da budu stalno dostupni može negativno da utiče na balans između života i rada, fizičkog i mentalnog zdravlja.
Brisanje granice poslovnog i privatnog
Da rad od kuće često briše granicu između poslovnog i privatnog, potvrđuje praksa psihološkinje Ivane Mihović, čiji klijenti kao najčešće probleme navode organizaciju porodice i nezadovoljstvo što im je uskraćen odlazak na posao.
“Jer nekim ljudima je odlazak na posao vrsta oduška. Neki vole da se ujutru spreme, povedu djecu u školu i odu na posao. Možete misliti kako je kad im se to uskrati i sva aktivnost skoncentriše na kuću”, kaže Mihović za RSE i navodi da mnogi nemaju prostornih i finansijskih mogućnosti za organizaciju rada od kuće.
“Imate, na primjer, situaciju da oba roditelja rade od kuće, a istovremeno djeca moraju da uče na daljinu. Znači, treba imati stan ili kuću sa više prostorija, i dovoljno kompjutera da bi svako mogao da obavi svoje obaveze”, kaže Mihović.
Iz sindikata, pak, ukazuju da je pozitivno što se radom na daljinu smanjuje rizik od obolijevanja tokom pandemije, ali da se rijetko govori o uslovima tog rada. Mihajlović smatra da bi poslodavci trebali pokrivati troškove koje zaposleni imaju pri radu na daljinu, kao što su utrošak električne energije, plaćanje interneta, korišćenje sopstvenih kompjutera ili automobila u poslovne svrhe.
“Malo se govori o obezbjeđivanju sredstava za rad, o radnim uslovima od kuće, zaštiti zdravlja zaposlenih u vrijeme rada na daljinu, nadzoru nad njihovim radom i mogućnošću pristupa ličnim podacima s obzirom da se sve radi preko elektronskih platformi”, pojašnjava Mihailović i dodaje da sindikalci spornim smatraju i radno vrijeme:
“Činjenica je da se brojni zaposleni žale da gube ritam radnog vremena, da su gotovo cjelodnevno na vezi sa poslodavcima”.
Ćutanje nadležnog ministarstva
Kako bi se Zakon o radu u Crnoj Gori prilagodio uslovima pandemije, iz Unije poslodavaca (UP) su početkom jula uputili Ministarstvu rada i socijalnog staranja inicijativa za njegovu izmjenu, ili donošenje posebnog lex specialisa. Na naš upit što je tim povodom učinjeno, iz Ministarstva nisu odgovorili.
Izostao je i podatak ili procjena Ministarstva o tome koliko je zaposlenih u Crnoj Gori od početka epidemije preusmjereno na rad od kuće.
“Pokazalo se da je najmanje rada na daljinu bilo kod mikro preduzeća, a da su ga najviše korisitila ona velika”, kaže za RSE Rumica Kostić iz UP.
Izvor: Radio slobodna Evropa
