Kreativnost funkcioniše na misteriozan i često paradoksalan način. Kreativno mišljenje je stabilna, određujuća osobina pojedinih ličnosti, ali može i da se mijenja zavisno od situacije i okruženja. Inspiracija i ideje često dolaze naizgled niotkuda, nema ih kad su najpotrebnije, ali kreativno mišljenje zahtijeva složene kognitivne sposobnosti, pri čemu se potpuno razlikuje od običnih misaonih procesa.

Neurolozi kažu da je kreativnost mnogo složenija nego što bismo pomislili na osnovu teorije o lijevoj hemisferi, koja je racionalna i analitička, i desnoj hemisferi, koja je kreativna i emocionalna. Vjeruje se da kreativnost podrazumijeva niz saznajnih procesa, neuronskih puteva i osjećanja, ali još nemamo jasnu sliku o tome kako funkcioniše kreativni um.

Sa psihološkog aspekta, kreativne ličnosti je teško “ukrotiti”, zato što su sklone da izbjegavaju naviku i rutinu. Istraživanja su pokazala da kreativnost objedinjuje mnoštvo specifičnosti, ponašanja i društvenih uticaja u jednoj osobi.

“Kreativnim ljudima je teško da spoznaju sebe zato što je kreativna ličnost složenija od nekreativne. Maštoviti ljudi obično imaju zbrkanije umove”, kaže Skot Beri Kaufman sa Univerziteta u Njujorku.

Mada ne postoji “tipična” kreativna osoba, postoje određene osobine i ponašanja koja ukazuju na to da je riječ o veoma kreativnim ljudima.

Navodimo 18 stvari koje oni rade drugačije:

[widgets_on_pages id=”Baner”]

Maštaju

Kreativni ljudi znaju da maštanje nipošto nije gubljenje vremena, uprkos tome što su im nastavnici u školi govorili suprotno.

U zajedničkom radu Skota Berija Kaufmana i psihologa Rebeke L. Mekmilan pod nazivom “Oda pozitivnom konstruktivnom maštanju”, autori tvrde da maštanje doprinosi procesu “kreativne inkubacije”. Mnogi od nas iz iskustva znaju da nam najbolje ideje padaju na pamet baš onda kada razmišljamo o nečem sasvim drugom.

Istraživanje iz 2012. navodi na zaključak da maštanje zapravo zahtijeva veoma veliko angažovanje mozga i da može da doprinese iznenadnom uspostavljanju veza i sagledavanju situacije, jer je povezano sa sposobnošću da prizovemo u sjećanje određenu informaciju kada nam nešto drugo zaokuplja pažnju.

Sve primjećuju

Kreativne ličnosti u svemu prepoznaju mogućnosti i neprekidno upijaju informacije koje pokreću ispoljavanje kreativnosti. Književnica Džoan Didion uvijek je nosila bilježnicu sa sobom kako bi zapisala svoja zapažanja o ljudima i događajima, što joj je pomagalo “da bolje shvati svu složenost i kontradiktornost vlastitog uma”.

Rade kada su najefikasniji

Mnogi veliki umetnici tvrdili su da najbolje rade ili veoma rano ujutro ili kasno uveče. Vladimir Nabokov je pisao odmah posle buđenja u 6 ili 7 ujutro, dok je arhitekta Frenk Lojd Rajt redovno šetao od tri do četiri sata ujutro, a radio nekoliko sati prije odlaska na spavanje.

Uvijek nađu vremena da budu sami sa sobom

“Da biste bili otvoreni za kreativnost, morate znati konstruktivno da koristite samoću. Morate prevazići strah od samoće”, napisao je američki psiholog Rolo Mej.

Umjetnike i kreativne osobe često bije glas da su osobenjaci, što zapravo nije tačno, ali treba imati na umu da je samoća ponekad ključ za ostvarenje najvećih djela.

Životne prepreke okreću u sopstvenu korist

Nova oblast u psihologiji, poznata kao posttraumatski rast, bavi se pozitivnim posljedicama negativnih događaja. Ona zagovara stav da mnogi ljudi umijju da iskoriste nevolje koje su ih zadesile i traume iz ranog perioda života za kreativni razvoj. Naučnici su ustanovili da traume pomažu ljudima da se razvijaju kada je riječ o međuljudskim odnosima, duhovnosti, poštovanju života, ličnoj snazi i, što je najvažnije, kreativnosti – te da uoče nove šanse u životu.

Uvijek su u potrazi za novim iskustvima

Kreativni ljudi vole da se izlažu novim iskustvima, čulnim utiscima i stanjima uma, a ta njihova otvorenost je značajan preduslov za ispoljavanje kreativnosti.

“Otvorenost za nova iskustva je ubjedljivo najvažniji preduslov kreativnog učinka”, objašnjava Kaufman.

“Ona podrazumijeva niz različitih, međusobno povezanih aspekata: intelektualnu radoznalost, traganje za uzbuđenjem, otvorenost za osjećanja i fantaziju. Sve to zajedno pokreće kognitivno i bihejvioralno istraživanje svijeta, vašeg unutrašnjeg i spoljašnjeg svijeta.”

Uče na sopstvenim greškama

Obavljanje kreativne djelatnosti često se opisuje kao proces u kome stalno doživljavate neuspjeh sve dok ne otkrijete ono što će vas dovesti do rezultata. Kreativne osobe – barem one uspješne – naučile su da neuspjeh ne primaju lično.

Postavljaju velika pitanja

Oni su beskrajno radoznali. Posmatraju svet oko sebe, želeći da znaju zašto i kako je nešto tako kako je – bilo kroz razgovor sa drugima, bilo tako što sami analiziraju stvari.

Posmatraju druge ljude

Po prirodni skloni posmatranju i zainteresovani za život drugih ljudi, kreativni tipovi vole da posmatraju ljude, što im ponekad omogućava da dođu do najboljih ideja. “Prust je skoro cijeli život posmatrao druge ljude i bilježio svoja zapažanja, što je na kraju došlo do izražaja u njegovim knjigama”, kaže Kaufman.

Rizikuju

I rizikovanje utiče na kreativnost. Mnoge kreativne osobe profitirale su od preuzimanja rizika u različitim aspektima života. Postoji duboka i značajna veza između preuzimanja rizika i kreativnosti, a ona se često zanemaruje. Kreativnost vam omogućava da napravite nešto od ničega.

Život shvataju kao šansu za samoizražavanje

Niče je vjerovao da život čovjeka i svet treba posmatrati kao umjetničko delo. Kreativni tipovi možda su više skloni da tako posmatraju svijet i u svakodnevnom životu stalno su u potrazi za šansama se izraze. “Kreativnost nije ništa drugo neko individualno izražavanje vlastitih potreba, želja i jedinstvenosti”, ističe Kaufman.

Idu za vlastitim strastima

Kreativci su motivisani da djelaju podstaknuti unutrašnjom potrebom, a ne željom za nagradom i priznanjem. Psiholozi su pokazali da kreativni ljudi crpe energiju iz aktivnosti koje za njih predstavljaju izazov, što znači da su motivisani iznutra. Naučnici tvrde da već samo razmišljanje o unutrašnjim razlozima podstiče kreativnost.

Umiju da izađu iz okvira vlastite perspektive

Još jedna važna svrha maštanja je da nam pomogne da izađemo iz okvira vlastite, ograničene, perspektive i da istražujemo drugačije načina razmišljanja, što može biti značajn doprinos kreativnom radu.

Gube pojam o vremenu

Dok pišu, igraju, slikaju ili izražavaju sebe na bilo koji drugi način, kreativne ličnosti često primijete da se nalaze u stanju poznatom kao “flow”, koje im pomaže da budu maksimalno kreativni. “Flow” (tok, strujanje) je mentalno stanje u kome pojedinac prevazilazi granice svjesnog mišljenja kako bi dospio u uzvišeno stanje koncentracije i smirenosti. Kada se nađu u tom stanju, on je praktično imun na bilo kakve unutrašnje i spoljne pritiske i smetnje.

Okružuju se ljepotom

Često imaju izvanredan ukus, pa samim tim vole da budu okruženi lijepim stvarima.
Nedavno sprovedeno istraživanje pokazalo je da su muzičari – uključujući one koji sviraju u orkestrima, rade kao profesori muzike ili nastupaju solo – veoma osjetljivi na umjetničke ljepote.

Povezuju stvari

Ako postoji nešto po čemu se veoma kreativni ljudi razlikuju od drugih, onda je to njihova sposobnost da vide mogućnosti tamo gdje ih drugi ne vide. Mnogi veliki umjetnici i pisci rekli su da je kreativnost sposobnost povezivanja stvari koje drugi ljudi nikada ne bi ni pomislili da povežu. I Stiv Džobs je rekao da je “kreativnost povezivanje stvari”.

Stalno mijenjaju ustaljene obrasce

Obilje različitih iskustava je veoma važno za kreativnost, više od bilo čega drugog, smatra Kaufman. Kreativci mijenjaju ustaljene obrasce, da isprobavaju nove stvari i izbjegavaju sve što život čini monotonim. “Kreativne osobe imaju raznovrsnija iskustva, a navika ubija raznovrsnost iskustava”, ističe on.

Odvajaju vrijeme za potpunu svjesnost

Kreativne ličnosti u potpunosti shvataju vrijednost jasnog i fokusiranog mišljenja, od koga zavisi njihov rad. Mnogi umjetnici, zabavljači, pisci i ljudi i drugi kreativci, poput reditelja Dejvida Linča, okrenuli su se meditaciji kao instrumentu za postizanje najkreativnog stanja uma.