Garancije države od najmanje 70 odsto iznosa kredita privrednim subjektima kojima je bio zabranjen rad shodno privremenim mjerama ili im je značajno smanjen obim poslovanja, produžetak moratorijuma, odlaganje rokova za plaćanje dospjelih poreskih obaveza po osnovu svih vrsta poreza-samo su neke od mjera koje Unija poslodavaca predlaže Vladi u sklopu trećeg paketa podrške privredi.
Naime, kako bi pomogla oporavak crnogorske privrede Unija poslodavaca Crne Gore je pripremila Inovirani (treći) predlog mjera za podršku privredi – dokument koji je kreiran na osnovu iskazanih zahtjeva i potreba poslodavaca – članova UPCG, kao i rezultata istraživanja UPCG “Uticaj COVID-19 krize na poslovanje crnogorskih privrednika” sprovedenog uz tehničku podršku International Labour Organization i u partnerstvu sa EBRD Support for Small Businesses in Montenegro.
Koje mjere predlažu
ECB, MMF i EIB su zvanično najavile uvećanje iznosa sredstava pomoći za zemlje zapadnog Balkana, čime se, stvaraju uslovi za obezbjeđenje povoljnijih kreditnih sredstava.
“Shodno tome, neophodno je obezbijediti garancije države od najmanje 70 odsto iznosa kredita privrednim subjektima kojima je bio zabranjen rad shodno privremenim mjerama ili im je značajno smanjen obim poslovanja, što bi stvorilo uslove da IRF i poslovne banke mogu kreirati povoljnije kreditne linije, sa lakšim pristupom kreditima i nižim kamatnim stopama”, navode u UPCG.
U UPCG smatraju da garancije Vlade i CBCG, za plasmane IRF-a i poslovnih banaka, treba opredjeljivati srazmjerno tržišnom učešću svake pojedine banke u Crnoj Gori, uz istovremeno ograničenje da tako date garancije ne mogu iznositi više od 40 odsto ukupnog plasmana banke.
“U okviru opisanog aranžmana sa IRF i poslovnim bankama, Vlada i CBCG treba unaprijed, precizno da definišu uslove: kamatnu stopu (koja mora biti fiksna), grejs period (minimum 12 mjeseci), rok otplate (minimum 36 mjeseci)”, ocjenjuju u UPCG.
Crnogorski poslodavci smatraju da je potrebno izvršiti analizu stanja i mogućih scenarija, kako bi se, zavisno od stepena ugroženosti, srazmjerno opredjeljivala sredstva podrške po privrednim granama i sektorima unutar istih.
“U okviru prethodnih predloga, obezbijediti izvore i opredijeliti sredstva beskamatne podrške za preduzetnike, mikro i MSP koja posluju u ugroženim sektorima, s ciljem da im se osigura obrtni kapital. IRF da izvrši korekciju i smanjenje kamatnih stopa za postojeće zajmove u odnosu na stepen ugroženosti konkretnog privrednog subjekta i izvrši izmjene kriterijuma za dodjelu kredita radi veće obuhvatnosti privrednih subjekata (po djelatnostima) za odobravanje kredita”, navode poslodavci.
Takođe, ističu, IRF i poslovne banke treba da obezbijede produžetak moratorijuma na otplatu kreditnih obaveza za privredne subjekte, do noramlizacije uslova poslovanja.
Porez
Crnogorski poslodavci smatraju da je potrebno obezbijediti odlaganje rokova za plaćanje dospjelih poreskih obaveza po osnovu svih vrsta poreza (uključujući i sve pripadajuće doprinose na lična primanja nastalih od dana stupanja na snagu privremenih mjera) uz mogućnost plaćanja u minimum 24 rate.
“Osloboditi privredne subjekte plaćanja lokalnih komunalnih taksi, naknada za korišćenje puta za pristup komercijalnim objektima za 2020. godinu, osloboditi (ili odložiti) plaćanja poreza na nepokretnost privredne subjekte kojima je privremenim mjerama zabranjen rad”, navode oni.
Kažu i da je potrebno revidirati cijene komunalnih usluga izvršti zavisno od toga da li su objekti radili ili ne.
“Sve obveznike osloboditi plaćanja članskog doprinosa turističkim organizacijama za 2020. godinu”, saopštili su poslodavci.
Takođe ističu da je neophodno osloboditi privredne subjekte iz sektora turizma i ugostiteljstva naknada za korišćenje privremenih objekata u zoni morskog dobra i zoni nacionalnih parkova za 2020. godinu.
“Za vrijeme trajanja vanrednih okolnosti i najmanje dva (2) mjeseca nakon ukidanja privremenih mjera Vlade, kontrolama koje vrše Poreska uprava i Uprava za inspekcijske poslove, prioritet dati preventivnim mjerama –
izricanju upozorenja i opomena”, navode oni.
Crnogorski poslodavci ističu da je potrebno obezbijediti odloženo plaćanje carine i PDV-a na 90 dana, i da to bude kontinuirana mjera u ciklusima, do normalizacije privrednih i novčanih tokova.
“Omogućiti da se, uz konsultacije sa predstavnicima privrednih subjekata i lokalne uprave, sačini model multilateralne kompenzacije i pozove na izmirenje međusobnih obaveza između privrednih subjekata, te između
privrednih subjekata i države i organa lokalne samouprave”, navode.
Tržište rada i održivost radnih mjesta
Dalje smatraju da je neophodno donijeti poseban zakon kojim bi bili uređeni radno-pravni odnosi u vanrednim okolnostima ili izvršiti hitne izmjene Zakona o radu i uskladiti njegove odrebe sa potrebom postupanja u vanrednim okolnostima (npr. doraditi institut prekida rada, pojednostaviti procedure za uvođenje rada od kuće, nepunog i skraćenog radnog vremena itd).
Potrebno je, kažu, preispitati troškove rada i pojedine stavke u vezi troškova zarada (pripadajući doprinosi) smanjiti do kraja godine.
“Preduzetnicima i kompanijama kojima je uslijed privremenih mjera bio zabranjen rad, obezbijediti subvenciju 100% minimalne neto zarade zaposlenih u toku 6 mjeseci (alternative 3 mjeseca) i nakon isteka zabrane rada, odnosno ugroženim djelatnostima 50% minimalne neto zarade zaposlenih 3 mjeseca nakon isteka zabrane rada, uz odloženo plaćanje poreza i doprinosa za sve te subjekte na 24 mjesečne rate nakon isteka privremenih mjera”, ističu u UPCG.
Dugoročne mjere
Crnogorski poslodavci traže uvođenje niže stope PDV od 7 odsto na promet usluga smještaja ili smještaja s uslugom pripremanja i usluživanja hrane i bezalkoholnih negaziranih pića i vode u hotelima ili objektima slične namjene, što je predlog koji je UPCG još ranije dostavila resornom ministarstvu za izmjene Zakona o PDV); povećanje iznosa od 18.000 eura ostvarenog prometa kao uslova za obaveznu PDV registraciju na (najmanje) 30.000 eura.
“Najveću korist od povećanja ovog praga imali bi preduzetnici i mikro preduzeća koji se trenutno nalaze u najtežoj situaciji što se tiče opstanka poslovanja. Danom ulaska u PDV sistem, njihova roba i usluge postaju skuplje za 21 odsto, ulaze u vrlo zahtjevnu i neizvjesnu tržišnu utakmicu sa velikim privrednim subjektima i najveći broj njih ubrzo zapada u poslovne probleme i nelikvidnost”, ističu u UPCG, prenosi CdM.
Podsjećaju da ovi problemi egzistiraju od ranije, a dodatno su izraženi u novonasatlim okolnostima.
Siva ekonomija
Traže i da se svi nadležni državni organi sa najvećom pažnjom i punim kapacitetima posvete preduzimanju konkretnih mjera i aktivnosti na suzbijanju sive ekonomije.
“Razmjere ove negativne pojave su na nedopustivo visokom nivou, pri čemu i zvanični podaci nadležnih organa pokazuju da ista ima trend rasta”, navode u UPCG.
Traže i da se prilikom izmjena Zakona o porezu na dodatu vrijednost (koje su u toku), s dužnom pažnjom razmotre predlozi koje je UPCG ranije dostavila resornom ministarstvu i NKT-u.
