Ukupna površina zahvata DUP-a je 483,68 hektara, od čega će procenat zauzetosti uključujući bazene crvenog mulja biti 28 odsto, dok je indeks izgrađenosti 0,3.

Vlada Crne Gore objavila je Nacrt Detaljnog urbanističkog plana „Industrijska zona KAP-a“, shodno kome je na tom području planirana gradnja solarnih farmi, kolektora za prečišćavanje otpadnih voda, fabrika prerade, novih saobraćajnica kao i potpune rekultivacije ekološki opasnih bazena crvenog mulja.

Solarne farme

Prostor zahvata DUP-a kod KAP-a se tretira kao podesan za izgradnju veoma popularnih solarnih farmi.

“Zona PG-Z19, pogodna za solarnu farmu, se nalazi u južnom dijelu teritorije Glavnog grada Podgorica, u kompleksu KAP-a, a površina zone je 19,80 hektara”, navodi se u Nacrtu,

Promocija razvoja solarnih fotonaponskih sistema mora biti u ravnoteži sa zaštitom značajnih prirodnih, kulturnih i drugih vrijednosti. Istovremeno se mora obratiti pažnja na zaštitu koridora za autoputeve, dalekovode, ostalu infrastukturu, kao i drugih resursa od značaja.

Mineralni resursi

U DUP-u se podvlači zanimljiva činjenica da se otpad koji se decenijama skladištio kod KAP-a može koristiti kao mineralni resurs, uključujući i dva bazena crvenog mulja.

U pitanju su ukupni ostaci pri proizvodnji aluminijuma iz crvenih boksita i ostalih materija koje se koriste u flotaciji KAP-a.

“Taj materijal od početka rada KAP-a deponuje se južno, neposredno od prostora proizvodnje. Deponija sadrži pored gvožđa i čitav niz rijetkih hemijskih elemenata”, navodi se u Nacrtu DUP-a.

“Po raspoloživoj evidenciji do 1996. godine u prvom bazenu deponovano je oko 3.000.000 tona crvenog mulja, a u drugom oko 3.500.000 tona.

 Pored ovoga iz KAP-a se deponuje karbonatni katodni otpad, „kolači soli“, livnička šljaka i istrošene vatrostalne opeke. Ovi elementi se mogu koristiti u raznim industrijskim granama, za proizvodnju brojnih finalnih proizvoda, pa bi se i na taj način trebalo da iskoriste kao sirovine, nakon određenih analiza”, poručuju autori.

Saobraćajnice

Izgrađena i planirana saobraćajna infrastruktura, u zahvatu DUP-a je koncipirana da podrži tranzitni i unutrašnji saobraćaj u Glavnom gradu. Dio trasa planiranih autoputeva će se naći u funkciji formiranja glavne gradske obilaznice – prstena.

Obilaznice treba da tranzitni tok usmjere van gradskog užeg i šireg jezgra, kao i van centara gradskih opština Tuzi i Golubovci. Glavna gradska obilaznica Podgorice veže sve glavne saobraćajnice Podgorice sa vezama prema: Baru, Petrovcu (raskrsnica Goričani); Tuzima uz prugu (raskrsnica sa Tuškim putem); Tamara–Gusinju (raskrsnica Dinoša); Skadru (petlja autoputa Dinoša); Kolašinu (petlja autoputa Zlatica); Danilovgradu (petlja autoputa Vranjske Njive); Nikšicu (raskrsnica Komanski most); Cetinju i Budvi (raskrsnica Donja Gorica). Njena osnovna trasa polazi od raskrsnice kod KAP-a, gdje se odvaja na zapad, između KAP-a i Dajbabske gore, i uključuje na Cetinjski put u Donjoj Gorici. Sa ove pozicije trasa ide planiranom obilaznicom kroz Lješkopolje, koridorom dalekovoda, do pozicije Komanski most (raskrsnica sa Nikšićkim putem, odakle NIkšićkim putem ide i odvaja na petlji za autoput (petlja Tološko polje).

Od petlje autoputa Tološko polje obilaznica koristi autoput: Vranjske Njive– Strganica ili Smokovac–Dinoško polje. Na ovoj dionici autoputa postoje odvajanja za Danilovgrad (stari put), Kolašin (magistrala) i Dinošu (regionalni put Tamara–Gusinje). Od raskrsnice u Dionoši trasa je postavljena podnožjem Dečica do Tuškog polja, zatim sjeverno od rijeke CIjevne, uz prugu Podgorica-Skadar, prema raskrsnici kod KAP-a.

Kolektor za prečišćavanje otpadnih voda

Buduće postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda sa gradskog područja će biti izgrađeno na prostoru koji je definisan ovim DUP-om.

Planirani kapacitet kolektora je za 275.000 stanovnika.

Na predmetnoj lokaciji nalaze se izgrađeni industrijski objekti KAP-a sa pratećim i pomoćnim objektima koji će tu i ostati. Objekti su povezani industrijskim kolosjekom sa Nikšićem, odakle se do 2009. godine dopremao boksit za potrebe KAP-a i drumskom saobraćajnicom na magistralni put Podgorica-Bar.

Unutar kompleksa izgrađena je interna saobraćajna mreža koja zadovoljava potrebe funkcionisanja industrijskih postrojenja.

Svi izgrađeni objekti primjer su industrijske arhitekture, a izgrađeni su uglavnom krajem 60-tih i početkom 70-tih godina.

Crveni mulj

Crveni mulj se odlaže na dva mjesta-bazena. Bazen A, površine 170.000 m2, je izgradjen na bazi tehnologije mokrog odlaganja crvenog mulja. Na ovaj način u bazen se odlagao crveni mulj sa niskim koncentracijama čvrstih čestica. Obzirom da je bazen obložen nepropusnim materijalom nije postojala mogućnost infiltracije alkalnih voda. Bazen A u kome se skladišti 3,5 mil.tona nije više u funkciji.

Bazen B, površine 220.000 m2, je izgradjen za tehnologiju odlaganja suvog mulja, koja nije podrazumijevala oblaganje bazena nepropusnim materijalom. Kako se Kombinat, zbog tehnoloških problema, vratio na tehnologiju mokrog odlaganja crvenog mulja, to je dovelo do povećanja pH vrijednosti u crvenom mulju. U ovom bazenu koji je sada u funkciji nalazi se oko 4 miliona tona crvenog mulja.

„Pored bazena B, nalazi se deponija čvrstog otpada, koja nije izvedena u skladu sa standardima, a tu se odlaže istrošena katodna obloga, ugljena pjena, aktivna zemlja, vatrostalni matereijal, livačka i šljaka “kolač soli”, ali i druge vrste otpada. Ovakva deponija predstavlja potencijalnu opasnost po zagađivanje podzemnih voda usled dejstva atmosferilija“, upozoravaju planeri.

O rješavanju ovog problema biće više riječi u posebnom tekstu.

Genaralno, planom su predviđeni industrijski pogoni, sa svim sadržajima neophodnim u tehnološkoj šemi, radni pogoni obrade, prerade, dorade, pakovanja i ekspedicije.

Predviđeni su i  magacini otvorenog, poluotvorenog i zatvorenog tipa, radni pogoni prerade, dorade, pakovanja i ekspedicije, hladnjače, izložbeno-prodajni saloni i sl. komplementarna namjena: uprava, administracija, poslovanje (špediterske kuće, agencije i sl) i uslužne (ugostiteljske) djelatnosti za potrebe osnovne namjene.

Planeri navode da je neophodno je da min 30% – 40% površine parcele bude pod zaštitnim zelenilom. Prilikom izrade projektne dokumentacije za objekte ove namjene obavezna je izrada Procjene uticaja na životnu sredinu.

Neprihvatljivo stanje za životnu sredinu

Postojeće stanje industrijskih objekata u obuhvatu plana je, kako podsjećaju autori, sa aspekta životne sredine u potpunosti neprihvatljivo.

U kanal otpadnih voda iz KAP-a se uvode se sve sakupljene atmosferske vode iz kruga KAP-a i vode od hlađenja uređaja.

„Vode iz kanala se izlivaju u rijeku Moraču. Negativan uticaj na kvalitet površinskih voda imaju atmosferske vode u slučaju velikih padavina, vode od spiranja sa saobraćajnica, kao i akcidentne situacije. Na području obuhvata plana ne postoji postrojenje za prečišćavanje otpadnih (sanitarnih) voda, tako da negativan uticaj na kvalitet površinskih voda imaju i fekalne vode“, zaključuju autori.

Nacrt ovog DUP-a biće na javnoj raspravi tokom avgusta, a u dokumentu izričito ne piše ko su vlasnici zemljišta u zahvatu ovog plana.

Izvor: Portal Analitika