Dvadeset i šesta sjednica Savjeta za finansijsku stabilnost, kojoj su prisustvovali svi članovi Savjeta – guverner Centralne banke Crne Gore Milojica Dakić, ministar finansija Radoje Žugić, predsjednik KHOV Zoran Đikanović i predsjednik Savjeta Agencije za nadzor osiguranja Branko Vujović, održana je danas.
Na današnjoj sjednici Savjeta razmatrano je tekuće stanje finansijske stabilnosti, rizici i ranjivosti ukupnog privrednog sistema, koji su bili prisutni u prvom kvartalu 2015. godine. Analizirani su trendovi i događaji, koji su uticali na stanje crnogorske privrede, kako iz domaćeg, tako isto i iz međunarodnog okruženja. Podaci o ekonomskoj aktivnosti, najvećih svjetskih ekonomija, ukazuju na blago poboljšanje. Skromna kretanja na međunarodnom tržištu, očekuju se i do kraja godine, što neće značajnije uticati na rast u crnogorskoj privredi. Za 2014. godinu, Monstat je preliminarno, na bazi kvartalnih procjena BDP-a u toj godini, objavio 1,5%, stopu privrednog rasta, koja je bila niža od planirane. S obzirom na nižu stopu rasta u 2014. godini, MMF je za 2015. godinu, revidirao stopu rasta za Crnu Goru na 4,7%.
Aktivnosti vodećih centralnih banaka ukazuju na vođenje stimulativne monetarne politike, kako bi se osnažio rast privreda. Ekonomski podaci o ekonomiji SAD-a su slabili dolar u odnosu na euro. Na kraju februara kurs EUR/USD se našao na nivou od 1.1180, da bi se na kraju marta isti našao na 1.0731.
Kurs EUR/CHF je u martu konstantno imao silazni trend. Glavni razlog ovakvog kretanja je neizvjesnost u pogledu situacije u Grčkoj i početak sprovođenja programa kupovine obveznica ECB-e, koji su uzrokovali slabljenje evropske valute.
Generalno, može se zaključiti da se signali sa međunarodnih tržišta, kao što su ekspanzivnu politiku ECBa, nepodizanje kamatne stope FEDa, Grčka i Ukrajinska kriza prenose na valutna tržišta i utiču na jačanje švajcarca, odnosno slabljenje dolara u odnosu na euro.
Domaće okruženje crnogorske privrede karakteriše rast skoro svih bitnih sektora ekonomije, u odnosu na isti kvartal 2014. godine.
Najizraženiji rizici u prvim mjesecima 2015. godine, je i dalje nelikvidnost realnog sektora. Savjet je, pored realnog, razmatrao stanje u Crnoj Gori, u fiskalnom, finansijskom i sektoru odnosa sa inostranstvom.
Fiskalni sektor karakteriše i dalje snažna konsolidacija, koja je evidentirana u povećanju izvornih prihoda u iznosu od 3,1% BDP-a, što je u odnosu na plan za april više za 0,6%. U odnosu na ostvarenje izvornih prihoda u aprilu 2014. godine, ostvaren je rast od 2,2%. Kada su izdaci u pitanju došlo je do daljeg smanjenja izdataka, koji su za 6,6% niže u odnosu na plan za april 2015. godine, a 1,8% niže u odnosu na ostvarenje izdataka u aprilu 2014. godine. Najveće izvršenje izdataka zabilježeno je kod izdataka za penzije (32,1 milion eura) i bruto zarade (29,7 miliona eura). Pozitivna kretanja u budžetu su ipak bila praćena deficitarnim finansiranjem, koja i jesu odlika prvog kvartala godine kada je primjetna manja privredna aktivnost u odnosu na ostatk godine. Takođe, fiskalni sektor karakterišeprisustvo visokog nivoa javnog duga. Emisija euroobveznica od 500 mil. eura izvršena po najpovoljnijim uslovima do sada.
Jača investiciona aktivnost u Crnoj Gori, u prvom kvartalu 2015. godine odrazila se na stanje deficita tekućeg računa, koji je u ovom periodu iznosio 197 milion eura ili 6,7% više nego u istom periodu prethodne godine. Ovakva kretanja u spoljnotrgovinskoj razmjeni rezultat su povećanja uvoza za 4,4% i izvoza za 3% i generišu novi rast u narednom periodu jer povećana investiciona aktivnost povećava rast, generalno. U prvom kvartalu 2015. godine evidentan je i dalje pozitivan priliv stranih investicija zabilježen u rastu neto priliva SDI od 9,3%, uz pad ukupnog priliva SDI od 5,4% u odnosu na isti period 2014.
Na finansijskom tržištu je stabilno, uz blago prisutno stanje stagnacije ka preuzimanju novog rizika. Ukupni krediti banaka su na kraju aprila iznosili su 2.366,7 miliona eura i ostvarili su pad od 0,8% u odnosu na isti period prošle godine, dok su za prva četirimjeseca 2015. godine, banke odobrile ukupno 281,5 miliona eura novih kredita.
Politika u finansijskom sektoru treba i dalje da bude fokusirana na očuvanje stabilnosti sistema, kako bi se očuvala zdrava podloga za budući rast.
Savjet je ocjenio da je stanje finansijskog sistema stabilno u prvom kvartalu 2015. godine.
