Krediti čija je otplata stopirana do kraja juna, u okviru produženog moratorijuma, iznose 99,3 miliona eura, podatak je koji su banke dostavile Centralnoj banci (CBCG). To je “Vijestima” zvanično odgovoreno u vrhovnoj monetarnoj instituciji.
Očekuje se da ubrzo budu podaci s presjekom za kraj jula.
Najveći dio kredita u drugom moratorijumu, koji je u toku, odnosi se na odlaganje obaveza kompanija i to 59,5 miliona eura ili 3,98 odsto ukupnih kredita odobrenih privredi.
Odložene obaveze građana, prema podacima CBCG, iznose 39,7 miliona i čine 2,84 odsto ukupnih kredita stanovništva.
Prvi tromjesječni moratorijum je završen oko 20. juna.
Iz CBCG su odgovorili da je do posljednjeg dana juna zamrznuto 99,3 miliona kreditnih obaveza, što predstavlja 3,43 odsto svih aktivnih kredita banaka na taj dan.
“Podsjećamo da je na 30. jun jedan broj korisnika kredita još koristio prvi moratorijum. Na taj dan 16.673 kreditnih partija je bilo u oba moratorijuma u ukupnom iznosu od 254 miliona eura. Na građane i preduzetnike se odnosi 15.832 kredita, na srednja i mala preduzeća 802 partije, dok se na ostala privredna društva odnosi 39 kreditnih partija”, precizirano je iz CBCG koja trenutno ne raspolaže podacima o podjeli po djelatnostima u drugom moratorijumu.
Uslovi iz druge faze
Prvi tromjesečni moratorijum na otplatu kredita je uveden je 23. marta kao privremena mjera za građane i privredu u ublažavanju finansijskih posljedica zbog pandemije koronasvirusa i on je bio dostupan na zahtjev svih klijenata koji su željeli zamrzavanje otplate, uz uvećanje rate zbog naplate perioda čekanja po ugovorenim uslovima.
CBCG je sredinom maja izmijenila odluku o moratorijumu kojom je predviđeno da on bude na snazi još tri mjeseca, ali da ga mogu dobiti samo klijenti banaka čije su finansije ugrožene. Banke samostalno, na osnovu dokumentacije koju im dostave klijenti (građanin ili firma) procjenjuju koliko je neko od njih finansijski ugrožen, odnosno da li će mu odbriti produžetak moratorijuma. Prepušteno im je da sada same odlučuju da li će dodatno stopiranje otplate da ponude za sve kredite ili samo za određene vrste kreditnih proizvoda.
Za razliku od prvog moratorijuma, koji je propisivao obavezu bankama da na zahtjev korisnika kredita automatski odobre zamrzavanje plaćanja obaveza do 90 dana, sada banke ne moraju odobriti zastoj u otplati i da klijent ispunjava uslove propisane odlukom CBCG.
Bankama dodatnih oko 19 miliona
Tokom prvog moratorijuma za stopiranje obaveza se prijavilo oko 64.434 korisnika kredita, a iznos za koje je predat zahtjev za moratorijum je 1,31 milijarde eura, odnosno 46 odsto ukupnih kredita u sistemu.
Moratorijum na otplatu kredita podrazumijeva privremenu obustavu svih plaćanja obaveza po osnovu kredita (glavnice, kamate, zatezne kamate). Korisnik kredita ne plaća rate (glavnicu i kamatu) tokom moratorijuma, a obračunava mu se ugovorena kamata za period čekanja, koja se naplaćuje raspodjelom na cjelokupni preostali dug. To je uvećalo blago (ili nešto više ako je veći iznos obaveza) mjesečnu ratu klijentu koji je želio odlaganje otplate, a u ukupnom iznosu na sve odobrene moratorijume bankama je to donijelo dodatnih oko 19 miliona eura. Ova cifra je saopštena poslanicima iz CBCG. SDP je predlagao zakon kojim bi se banke obavezala da ne naplaćuju kamatu iz moratorijuma, ali to nije prihvatila vladajuća parlamentarna većina.
Dok traje drugi moratorijum, CBCG je omogućila treći od 1. septembra do kraja avgusta naredne godine građanima, firmama i preduzetnicima koji imaju turističke i kredite iz oblasti poljoprivrede. To pod uslovom da na kraju prošle godine nijesu imali kašnjenje u otplati kredita duže od 90 dana i da na taj dan njihov kredit nije bio klasifikovan u kategoriju nekvalitetne aktive. Odobreno je i restrukturiranje kredita, odnosno dogovaranje povoljnije otplate.
CBCG: Klijenti tražili da produžimo stopiranje otplate obaveza
Iz CBCG su kazali da su dobijali prigovore koji su se većinom odnosili na zahtjeve klijenata za intervenciju vrhovne monetarne institicije u cilju produženja trajanja moratorijuma.
“Uz to, podsjećamo da još nijesu iskorišćene sve mogućnosti koje su ponuđene odlukom o privremenim mjerama za smanjenje negativnih posljedica uticaja epidemije novog koronavirusa na finansijski sistem nakon ublažavanja mjera za zaštitu stanovništva od zaraznih bolesti koja je stupila na snagu 20. maja.
Odlukom je ostavljena mogućnost da klijenti, u cilju usklađivanja plana otplate sa očekivanim novčanim tokovima, sa bankom dogovore restrukturiranje kredita ako procijene da je to rješenje za njih prihvatljivije. Jedna od mogućnosti prilikom restrukturiranja kredita je i uvođenje grejs perioda”, odgovorili su u vrhovnoj monetarnoj instituciji na čijem čelu je Radoje Žugić.
Objašnjavaju da su odlukom omogućili restrukturiranje kredita smatrajući ih novoodobrenim, kako bi na taj način relaksirali banke izdvajanja rezervacija.
Prema podacima kojima CBCG raspolaže, na kraju juna, u skladu sa odlukom restrukturirano je 157 kreditnih partija.
