Ekonomski rast u Srbiji ostvaren tokom posljednjih godina pozitivno je uticao na finansijsku stabilnost građana i preduzeća. Veća zaposlenost, rast bruto domaćeg proizvoda (BDP), kao i povećanje potrošnje i investicija, poboljšali su sposobnost otplate dugova. Kvalitet kredita se unaprijedio jer su dužnici imali bolje ekonomske uslove za izmirivanje svojih obaveza.
Narodna banka Srbije je u poslednjih nekoliko godina sprovela niz mjera koje su doprinijele smanjenju NPL-ova (loših zajmova). Uvela je strože standarde za odobravanje kredita i poboljšala monitoring tržišta. Takođe, NBS je postavljala veće kapitalne zahtjeve za banke, što je doprinijelo stabilnosti bankarskog sektora i smanjenju rizika od loših kredita.
Na osmom godišnjem SEE NPL + Finance forumu, koji je danas održan u Beogradu pred predstavnicima regionalnog finansijskog sektora, zamjenik generalnog direktora sektora za kontrolu rada banaka u NBS, Nenad Erdoglija, istakao je da je privreda Srbije pokazala veliku otpornost na nepovoljne okolnosti u okruženju tokom prethodnih godina.
„Ojačana je eksterna pozicija zemlje, a dobili smo i investicioni rejting međunarodne agencije S&P, što će omogućiti povoljnije kreditiranje privrede i građana. Kvalitet kreditnog portfolija je dodatno unaprijeđen. Zaključno sa krajem septembra, bruto NPL udio u ukupnim kreditima iznosi 2,75 odsto, što je istorijski minimum. Od usvajanja Strategije rješavanja problematičnih potraživanja 2015. godine, taj udeo je smanjen za više od 19,5 procenata“, rekao je Erdoglija.
U sektorskoj strukturi NPL-ova, nešto manje od 60 procenata odnosi se na retail sektor, koji uključuje građane, preduzetnike i poljoprivrednike. Udio privrede čini preostalih 40 procenata. Od 2015. godine, najveće smanjenje NPL-ova u Srbiji ostvareno je kroz direktni otpis (oko 270 milijardi dinara).
Banke su tokom vremena prepoznale značaj smanjenja udjela NPL-ova u svojim bilansima i preduzele agresivnije akcije u vezi sa naplatom dugova. Kroz prodaju loših kredita specijalizovanim firmama za naplatu, restrukturiranje dugova i druge metode, banke su uspjele očistiti svoje portfolije.
Povećana konkurencija među bankama podstakla je bolje upravljanje kreditnim rizikom, dok su klijenti imali pristup povoljnijim uslovima za refinansiranje postojećih dugova, što je takođe doprinijelo smanjenju broja loših kredita.
Treba napomenuti da je posljednjih godina neizvjesnost globalne ekonomske situacije (pandemija, kriza u Ukrajini, poremećaji u lancima snabdijevanja i rast cijena energenata) dovela do toga da banke pooštre kriterijume za odobravanje kredita, dok su ključne kamatne stope centralnih banaka, pa i NBS, porasle.
„Cjelokupna regulativa i sistem naplate NPL-ova sada su znatno razvijeniji u cijelom regionu Zapadnog Balkana. Banke su ranije počele da sarađuju sa svojim klijentima iz sektora malih i srednjih preduzeća koji eventualno imaju probleme. To je značajno drugačija slika u odnosu na onu od prije deset i više godina“, naglasila je Aleksandra Vukosavljević, direktorka EBRD-a za sektor investicija u finansijski sektor Zapadnog Balkana i Istočne Evrope.
Rast kamatnih stopa posljednje dvije godine pozitivno se odrazio na poslovanje banaka i njihove finansijske rezultate, uprkos opadanju tražnje za kreditima u tom periodu.
Sada ponovo dolazi do rasta kreditiranja, uz očekivanje da će daljnje smanjenje kamatnih stopa dodatno podstaći ovaj trend, naročito rast tražnje za stambenim kreditima, složili su se učesnici SEE NPL + Finance foruma.
Izvor: biznis.rs
