Američki IT giganti poput Googlea, Facebooka i Applea promijenili su način života kod ljudi, međutim, postavlja se pitanje da li su postali “banditi” modernog doba.
Poznato je da zarađuju više milijardi dolara, a plaćaju veoma mali porez.
Pošto su državni budžeti evropskih zemalja ispražnjeni nakon višegodišnje finansijske krize, lideri EU saglasili su se da će početi da rešavaju ovo pitanje, koje je pokrenuo francuski predsjednik Emanuel Makron kritikujući američke gigante da su “paraziti modernog doba”.
Današnje poreske regulative osmišljene su za nekadašnje stanje ekonomije kada su američke multinacionalne kompanije poput “Dženeral motorsa”, “Aj-Bi-Ema” ili “Mekdonaldsa” ulazile na druga tržišta na kojima su otvarala nova postrojenja, radna mjesta i time omogućavali dodatne prihode.
Međutim, danas u većini članica EU američki tehnološki giganti postoje samo u virtuelnom svijetu i njihove usluge stižu putem aplikacija pametnih telefona i tableta sa udaljenih servera.
Poput duhova, firme iz američke Silicijumske doline utiču na stanje evropskih ekonomija, ali često imaju najneophodnije osoblje i male kancelarije, odakle vrše usluge za više miliona korisnika.
Prema regulativama EU za rad širom Evrope, multinacionalne kompanije imaju skoro punu slobodu da biraju u kojoj će zemlji raditi i nije ni čudo što su izabrali Irsku, Holandiju ili Luksemburg, jsu porezi niski.
“Facebook” iz Irske ostvaruje prihode od više miliona eura jer, prema posljednjim podacima, ima oko 33 miliona profila ove društvene mreže u Francuskoj, a 31 milion u Njemačkoj.
Dok korisnici koriste platformu, “Facebook” prati “lajkove”, komentare i preglede stranice i podatke prodaje kompanijama koje potom traže potrošače, ali, za razliku od nekadašnjih vremena, američka kompanija svoje podatke ne prodaje francuskim kompanijama, već firmama koje nemaju telefonski broj, adresu niti “fizičko prisustvo”.
U zemljama poput Irske, gdje poreska stopa iznosi 12,5 odsto i najniža je u Evropi, giganti su smjestili svoja sjedišta i prikupljaju profit ostvaren širom evropskog bloka.
Prihodi od reklama u Francuskoj i Njemačkoj su minimalni, ali u sjedištu “Facebooka” u Irskoj dostigli su 7,9 milijardi eura, iako veći duo tog novca nije stigao iz te male članice EU, koja ima oko 2,5 miliona korisnika ove društvene mreže.
“Google” je pratio skoro istu šemu, jer je u Nejmačkoj 2015. godine imao nešto više od 71 miliona korisnika, a u Francuskoj 55 miliona, ali u obe te zemlje ostvaren je minimalan prihod.
Ali u Irskoj, gdje je broj korisnika pretraživača “Googlea” manji od pet miliona, 2015. godine prihod njihovog ogranka “Alfabet” dostigao je 22,6 milijardi eura.
Rezultati analize stručnjaka Evropskog parlamenta za poreska pitanja Pola Tanga kažu da je Francuska zbog takozvanog “planiranog poreza” kompanija “Google” i “Facebook” ostala bez 741 miliona eura u prihodima od poreza, a Njemačka bez 889 miliona eura.
Organizacija za ekonomsku saradnju i razvoj izrazila je uvjerenje, na osnovu pretpostavki iznesenih 2015. godine, da slične poreske prevare države širom svijeta godišnje koštaju do 240 milijardi dolara.
Sinteza
