EU je naložila zemljama zapadnog Balkana da do januara naredne godine izrade uvjerljive planove ekonomskog oporavka i reformi kako bi dobili podršku za približenje Uniji.
Zatraženi su planovi reformi da bi se podrškom iz fondova i pod nadzorom EU, kao i sredstvima već konsultovanih međunarodnih finansijskih organizacija, pomoglo regionu da ekonomski zakorači ka EU, prenosi B92.
To je novi stub i pristup EU perspektivi članstva za države zapadnog Balkana, stavili su do znanja visoki zvaničnici u Evropskoj komisiji (EK), podvukavši da će ekonomske reforme u regionu ubuduće snažno usaglašavati sa polugodišnjim praćenjem sprovođenja ekonomsko-finansijskih zadataka u samoj Uniji.
Evropski funkcioneri su prihvatili ocjenu da će te reforme biti veoma teške i za građane mukotrpne, ali smatraju da su za balkanske države nužne temeljite strukturne reforme, uključujući javna preduzeća, kao i liberalizacija tržišta radne snage, uravnoteženje budžetskih troškova, preustrojstvo penzionog sistema i održivo finansiranje zdravstva.
Kako je pokazala i rasprava u briselskom Centru za evropsku politiku, nužni su ne samo “stezanje kaiša”, već i novi podsticaji da bi se povratio zamah proširivanju, kako su to naveli nezavisni stručnjaci i bankari, navodeći da ako nema privrednog rasta, neće biti ni članstva u EU.
Oni su predočili i da se utvrđene politike kresanja budžetskih deficita, dugova i podsticaja privrednom rastu i zapošljavanju, u većini slučajeva samo upola sprovode.
Takođe je saopšteno i da prilična zadrška unutar EU postoji prema ulasku novih članica sa zapadnog Balkana, jer se to vidi kao dolazak ekonomski slabih država, uz velike probleme u vladavini zakona, opterećene i međusobnim etničko-teritorijalnim i drugim sporovima.
Funkcioner Evropske banke za obnovu i razvoj EBRD, Milica Delević rekla je da i neke velike članice EU ne žele da ulazak novih članica ugrozi funkcionisanje same EU.
Direktor za proširivanje u EK, Christian Danielson je u raspravi u Centru za evropsku politiku objasnio da će smjernice za tu novu politiku prema zapadnom Balkanu svake godine utvrđivati i usvajati EK i Savjet ministara EU i to već počev od narednog januara, što se sve jasno temelji i na dogovoru utanačenom na sastanku EU-Zapadni Balkan u avgustu ove godine u Berlinu.
“Zemlje zapadnog Balkana moraju usvojiti i sprovesti mnogo uvjerljiviji program reformi, znatno širi od uravnoteženja budžeta i djelotvornijeg poreskog sistema“, rekao je Danielson.
Prema njegovim riječima, ubjedljiv program nacionalnih reformi i znatno snažniji mehanizam nadzora EK za sprovođenje tih reformi biće snažan znak EU koji će uvjeriti investitore, ali je nacionalni prioritet stvaranje dobrih uslova za poslovanje.
Novi pristup EU, kako je dodao, temelji se na uključivanju šire zainteresovanih aktera u primjenu nacionalnih planova oporavka i približavanja ekonomija regiona stepenu razvitka, ciljevima i politici rasta, konkurentnosti i većeg zapošljavanja unutar EU.
Nacionalni ekonomski planovi otud moraju biti usaglašavani u ravni premijera, a ne samo ministara finansija država zapadnog Balkana, i imati odgovarajuću podršku budžeta i fondova.
Danielson je da šire konsultacije uz učešće parlamenata, regionalnih i lokalnih vlasti, socijalnih partnera i civilnog društva treba da obezbijede preuzimanje obaveza i sposobnosti za sprovođenje reformi.
Već je Strategijom proširivanja EK, koju će u decembru usvojiti i vođe EU, utvrđen novi pristup politici usmjeravanja zapadnog Balkan ka članstvu u Uniji.
U Komisiji u Briselu navode da je ključni prioritet za vlade regiona temeljito poboljšanje u rukovođenju ekonomijom i dodaju da pouke koje su u EU izvučene iz ekonomske i finansijske krize jesu da se moraju riješiti budžetski i finansijski problemi, pa je uspostavljena i svojevrsna ekonomska vlada unutar Unije.
Nužnost bitnog poboljšanja upravljanja privredom se za zemlje zapadnog Balkana temelji na tri stuba – reformu državne uprave, vladavinu prava i program ekonomskog preustrojstva u cilju postizanja održivog privrednog rasta, a s ciljem da se ekonomije tih zemalja ojačaju i pripreme za buduće obaveze i zahtjevnu konkurenciju unutar EU.
B92
