Američki dolar je dominirao globalnom trgovinom i tokovima kapitala decenijama. Međutim, mnoge države traže alternativu dolaru kako bi smanjile svoju zavisnost od Amerike.
Infografika koja slijedi prikazuje uspon američkog dolara kao dominantne međunarodne rezervne valute i nedavne napore različitih nacija da dedolariziraju i smanje svoju zavisnost od amerilkog finansijskog sistema.
Dominacija dolara
Sjedinjene Države postale su, gotovo preko noći, vodeća finansijska sila nakon Prvog svjetskog rata. Zemlja je ušla u rat tek 1917. godine i izašla daleko jača od evropskih država.
Kao rezultat toga, dolar je počeo da istiskuje funtu kao međunarodnu rezervnu valutu, a SAD su takođe postale značajan primalac ratnih priliva zlata.
Dolar je tada dobio veću ulogu 1944. godine, kada su 44 zemlje potpisale Bretton Woods sporazum , stvarajući kolektivni međunarodni režim razmjene valuta vezan za američki dolar koji je zauzvrat bio vezan za cijenu zlata.
Do kasnih 1960-ih, evropski i japanski izvoz postali su konkurentniji izvozu iz SAD. Postojala je velika ponuda dolara širom svijeta, zbog čega je bilo teško pokriti dolare zlatom. Predsjednik Nixon je ukinuo direktnu vezanost američkog dolara u zlato 1971. Time je okončan i zlatni standard i ograničenje količine dolara koji se može štampati.
Iako je ostao međunarodna rezervna valuta, američki dolar je od tada sve više gubio svoju moć.
Potezi Rusije i Kine ka dedolarizaciji
Zabrinuti zbog američke dominacije nad globalnim finansijskim sistemom, druge nacije testiraju alternative za smanjenje hegemonije dolara.
Dok su Sjedinjene Države i druge zapadne zemlje uvele ekonomske sankcije Rusiji kao odgovor na njenu invaziju na Ukrajinu , Moskva i kineska vlada udružuju se kako bi smanjile oslanjanje na dolar i uspostavile saradnju između svojih finansijskih sistema.
Od invazije 2022. godine, trgovina rublja-juan se povećala osamdeset puta. Rusija i Iran takođe rade zajedno na lansiranju kriptovalute podržane zlatom, navodi ruska novinska agencija Vedmosti.
Osim toga, centralne banke (posebno ruske i kineske) kupovale su zlato najbržim tempom od 1967. godine, jer su zemlje diverzifikovale svoje rezerve u odnosu na dolar.
Kako druge zemlje smanjuju zavisnost od dolara
Dedolarizacija je tema u drugim dijelovima svijeta:
- Brazil i Argentina su posljednjih mjeseci razgovarali o stvaranju zajedničke valute za dvije najveće ekonomije u Južnoj Americi.
- Na konferenciji u Singapuru u januaru, više bivših zvaničnika jugoistočne Azije govorilo je o naporima za dedolarizaciju koji su u toku.
- Ujedinjeni Arapski Emirati i Indija pregovaraju o korištenju rupija za trgovinu nenaftnim robama u smjeru odstupanja od dolara, navodi Reuters.
- Po prvi put u 48 godina, Saudijska Arabija je rekla da je otvorena za trgovinu valutama osim američkog dolara.
Uprkos ovim kretanjima, malo ko očekuje da će uskoro vidjeti kraj globalnog suverenog statusa dolara. Trenutno, centralne banke još uvijek drže oko 60% svojih deviznih rezervi u dolarima.
Izvor: Visualcapitalist.com
